In het recente jaarverslag stelt de Belgische Staatsveiligheid een escalatie van de hybride dreigingen vast. Met Russische diensten die in ons land actief ‘freelancers’ rekruteren. Ook waarschuwt de dienst nadrukkelijk voor Chinese apps.
‘De Chinese apps die het afgelopen jaar meermaals onder de aandacht kwamen, zijn een goed voorbeeld van hoe de Volksrepubliek te werk gaat’, zo klinkt het letterlijk in het jaarverslag van de VSSE (Dienst voor de Veiligheid van de Staat/Sûreté de l’État), kortweg Staatsveiligheid.
Chinese apps worden al langer in vraag gesteld. Maar de Staatsveiligheid windt er geen doekjes om. ‘Door middel van een ogenschijnlijk onschuldige toepassing, zoals online shoppen of grappige filmpjes, wordt een massa data over de gebruikers verzameld en opgeslagen’, klinkt het. ‘Is de schade direct zichtbaar voor de gebruikers? Neen, maar de gegevens kunnen wel gebruikt worden op langere termijn.’
Geen professionele apparaten
De dienst raadt aan om op apparaten voor professioneel gebruik, of waarop gevoelige informatie staat, geen apps te installeren die niet noodzakelijk zijn. ‘De data kunnen bijvoorbeeld worden gebruikt om smartphones te infecteren, om desinformatie effectiever te verspreiden, om een bepaald discours te versterken of te onderdrukken, of om bepaalde tools te voeden die teren op grote hoeveelheden data zoals artificiële intelligentie.’
Conform het juridische kader in China zijn er, zo benadrukt de Staatsveiligheid, ook geen obstakels voor de Chinese inlichtingendiensten om gebruik te maken van deze gegevens. ‘Zij kunnen deze toepassen om personen of hun familieleden te viseren voor, bijvoorbeeld, spionage of inmengingsdoeleinden.’
Innovatieve Russische rekrutering
Naast China duikt toch vooral ook Rusland op in het jaarverslag van 2024 in wat het omschrijft als ‘het jaar van de escalatie van de hybride dreigingen’. Met onder meer verkenningsdrones boven militaire kazernes, cyberaanvallen, slepende scheepsankers die internetkabels aan flarden trekken op de zeebodem en polariserende desinformatie. 2024 was het jaar van de escalatie van de hybride dreigingen.
Ook maakt de Staatsveiligheid melding dat Russische diensten – in hun zoektocht naar nieuwe manieren om inlichtingen te verzamelen en operaties uit te voeren – zijn overgeschakeld op een innovatieve manier van rekrutering. ‘Via sociale media als Telegram en met gebruik van tussenpersonen worden opdrachten wijd verspreid. Net zoals eender wie via Uber ‘eventjes’ taxichauffeur kan zijn, of via Deliveroo een zakcentje kan bijverdienen als fietskoerier.’ De opdrachten die uitbesteed worden aan deze ‘freelancers’ of aan criminele organisaties, gaan van het verzamelen van inlichtingen, over propaganda-acties tot militaire verkenning en sabotage.
