Nostalgie is big business. De vinylverkoop scheert in 2024 weer hoge toppen. Sinds enkele jaren wisselen ook zeldzame videobanden en retrogames voor tienduizenden euro's van eigenaar op veilingsites.
De kans is klein dat je oude VHS-exemplaren goud waard zijn. Maar misschien hebben ze wel onbetaalbare sentimentele waarde voor je? Laat dan je VHS digitaliseren voor het te laat is. Want deze beelddragers staan bezwaarlijk bekend om hun houdbaarheid. Maar hoe wist de VHS eigenlijk weer onze videorecorder te veroveren?
De geboorte van de videocassette
Het succes van de Super 8 revolutioneerde vanaf 1965 de filmwereld. De smalfilm inspireerde elektronicabedrijven tot nieuwe innovaties.
Midden jaren 70 verschenen de eerste videorecorders. Verschillende grote namen hoopten dé ultieme videocassette te ontwikkelen.
In 1975 lanceerde Sony zijn Betamax. JVC kwam in september 1976 op de proppen met de VHS. Grundig en Philips bundelden in 1979 hun krachten voor de Video 2000.
De formatenoorlog
In de eerste helft van de jaren 80 volgde een heuse video-oorlog. Op papier had Sony’s Betamax de beste kaarten. De Betamax-cassette was kleiner en beloofde betere beeldkwaliteit en minder storende bijgeluiden. Maar de bijbehorende afspeelapparatuur was prijzig en de cassettes hadden een beperkte speelduur.
Philips’ Video 2000 moest genoegen nemen met een bijrol. Sony’s onbetwiste uitdager was namelijk het ‘Video Home System’ van JVC. VHS-banden hadden een langere opnamecapaciteit en speelden op goedkopere videorecorders. Dat klonk de oprukkende videotheken uiteraard als muziek in de oren.
JVC bespeelde de markt meesterlijk. Dankzij slimme marketingstrategieën en de openlijke steun van de videotheeksector kwam de VHS in 1988 als grote winnaar uit de formatenoorlog.
De gouden jaren
In de jaren 80 en 90 was de VHS alomtegenwoordig in huiskamers. Je nam er je favoriete tv-programma’s en pikante avondfilms mee op. Of je bewaarde er je speciale familie- en levensmomenten mee voor het nageslacht.
Elk dorp en gehucht had wel zijn eigen videotheek. In de jaren 90 en begin jaren 2000 telde Nederland meer dan 1.200 videotheken. Het waren magische plaatsen waar je een praatje sloeg met gelijkgestemde zielen, terwijl je zorgvuldig besliste of je die avond met ‘The Godfather’, ‘RoboCop’ of de laatste kaskraker van Steven Spielberg naar huis ging.
Ondergang
Sony en Philips verloren de video-oorlog van de jaren 80. Maar hun wraak zou zoet zijn. Op 1 november 1996 maakte het Japanse publiek kennis met een nieuwe optisch filmformaat: de dvd.
Het blinkende schijfje bood een betere beeld- en geluidskwaliteit, was kleiner én had een beduidend grotere opslagcapaciteit dan de videoband.
In maart 1997 lagen de eerste dvd’s in de Amerikaanse winkelrekken. De verovering van Europa begon eind 1998. Tegen juni 2003 werden er voor het eerst meer dvd’s dan VHS-cassettes verhuurd in de Amerikaanse videotheken.
Toen ging het snel. Volgens filmhistorici markeerde David Cronenbergs ‘A History of Violence’ in 2006 de laatste grote filmrelease op VHS. Daarna kozen de grote filmmaatschappijen resoluut voor de dvd. Of toch tot Blu-ray, illegale downloads en streamingdiensten de industrie nogmaals door elkaar schudden.
Verzamelwoede en slijtage
In juli 2016 rolde de allerlaatste VHS-recorder van de Funai-fabrieksband in Japan. Toch is de videoband niet dood. Een kleine schare verzamelaars bleef de VHS al die tijd trouw. Heel wat cultfilms zijn tenslotte nooit op dvd, laat staan op streamingdiensten verschenen.
Anno 2024 halen sommige oude VHS-cassettes zelfs astronomische bedragen op veilingsites. Doorgaans gaat het dan om zeldzame, nog verzegelde exemplaren of hoogst gelimiteerde titels. De kans is dus klein dat de kopers hun dure investering ooit in een videorecorder zullen stoppen.
Misschien maar goed ook. VHS-banden zijn namelijk behoorlijk delicaat. De beeld- en geluidskwaliteit van een videoband gaat bij elke afspeelbeurt achteruit. VHS-cassettes gruwen ook van magneten. Deze kunnen namelijk de data op de banden wissen.
Een typisch voorbeeld van VHS-slijtage zijn de storende horizontale grijze lijnen die in het beeld verschijnen na veelvuldig afspelen.
Digitaliseren
VHS-cassettes hebben een gemiddelde levensduur van 35 à 40 jaar. Wil je die ene obscure cultprent, nostalgische tv-opname of schokkerige homevideo bewaren? Digitaliseer je VHS-cassette dan.
Verschillende Nederlandse bedrijven specialiseren zich in het digitaliseren van oude videobanden. Naast een standaard videoband omzetten naar digitaal formaat, kan je ook minder bekende beelddragers en mediaformaten als Video 2000, Betamax en Laserdics digitaliseren.