België: Digitale voorloper zonder ICT’ers

Ons land maakt vooruitgang in de digitale wereld. Dat bleek, ook deze week, uit diverse studies. Maar onderhuids sluimert een probleem: het gebrek aan technische- en it-specialisten. En dat probleem wordt steeds nijpender. ‘Eén op drie functies staat na een jaar nog open.’

Zowel internationaal als nationaal onderzoek bevestigt onze vrij goede digitale positie. Eerder dit jaar plaatste de Global Connectivity Index, een initiatief van Huawei, België al bij de groep van wereldwijde frontrunners in hun Connect where it counts-rapport. België deed het hiermee beter dan China, Qatar of Spanje.

Daarnaast was er deze week ook een tevreden Alexander De Croo, vicepremier en minister van Digitale Agenda, die de ‘Barometer van de Informatiemaatschappij 2016’ van de FOD economie kon toelichten. Deze barometer analyseert de prestaties van ons land in een nationale en internationale context, al gaat het hier om de EU. Uiteindelijk behield België de vijfde plaats onder de 28 lidstaten van de EU, na Denemarken, Nederland, Zweden en Finland.

Groot probleem bij afgestudeerden

De Barometer, een Belgisch overheidsinitiatief, geeft een overzicht van de veranderingen op vlak van ict in België en dit op vijf ‘digitale’ domeinen: economie, infrastructuur, vaardigheden, veiligheid en overheid. In een notendop: ons land doet het goed inzake connectiviteit (tweede plaats binnen de EU28), internetgebruik (derde plaats) en digitale technologieën in ondernemingen (vierde plaats), maar minder op het vlak van digitale overheidsdiensten (tiende plaats).

Het absolute minpunt is de opleidingsgraad in ons land. Dat aspect bleef tot dusver een beetje onderbelicht. Want de situatie op het vlak van ‘menselijk kapitaal’ wordt bijna dramatisch. Zo staan we op de vierentwintigste plaats binnen de EU28 voor het aantal afgestudeerden in wetenschappen, technologie en wiskunde. ‘Deze situatie is problematisch op middellange en lange termijn omdat het een tekort aan geschoolde arbeidskrachten voor specifieke functies, zoals ict-specialisten, kan veroorzaken’, aldus het rapport.

Eén op drie vacatures niet ingevuld

Dat ziet er dus niet goed uit voor de nabije toekomst, en dat blijkt trouwens nu al. Zo slaat technologiefederatie Agoria vandaag alarm. ‘Van ict’ers, ingenieurs tot technici en lassers: onze arbeidsmarkt heeft er te weinig van’, zo klinkt het daar. Uit een recente enquête van Agoria blijkt nu dat 48 procent van de Brusselse vacatures na één jaar niet optimaal ingevuld raakt. In Vlaanderen en Wallonië staat één derde van de knelpuntfuncties na één jaar nog open.

De technologiebedrijven in het Brussels gewest stellen momenteel 31.000 mensen te werk en willen volop rekruteren. ‘Er zijn constant vacatures beschikbaar’, weet Floriane de Kerchove van Agoria Brussel. ‘Alleen raken ze moeilijk ingevuld. Het duurt lang omdat er weinig kandidaten zijn en niet alle kandidaten hebben de juiste scholing. Deze situatie geldt voor technische profielen zoals onderhoudstechnici, maar is het sterkst voelbaar voor ingenieurs en digital experts’, stelt hij. ‘Het gaat vaak om hoogtechnologische functies, waarbij ook tweetaligheid wordt verwacht.’

Opleiding en stage moeten beter

Enkele maatregelen zullen de grootste nood helpen wegwerken. Op dit ogenblik geeft één onderneming op drie aan de deuren te willen openen voor stagiairs en mee te willen investeren in hun opleiding. ‘De ondernemingen beschouwen stages nog onvoldoende als instroominstrument’, weet De Kerchove.

Bovenal sijpelen een aantal competenties, gerelateerd aan nieuwe technologische ontwikkelingen, te traag door via het onderwijs, stelt Agoria vast. De Kerchove: ‘Denk maar aan it-security-specialisten en aan ingenieurs en technici voor embedded software. Andere competenties die ondernemers zoeken, zijn innoverend denken, denken in concepten, impact inschatten van beslissingen en uiteraard talenkennis.’

Vooral technische jobs in top 15 van knelpuntberoepen

Het probleem situeert zich overigens niet enkel in Brussel. De lijst van vijftien Vlaamse knelpuntberoepen – jobs (zie onderstaand kader) waar een structureel tekort aan arbeidskrachten rond bestaat, en die toch een behoorlijk aantal vacatures bevatten – bulkt bijvoorbeeld van de technische jobs. Sommige van die jobs staan overigens al jaren in deze lijst, bevestigt men bij de VDAB (Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding).

In de lijst van vijftien knelpuntberoepen staan twaalf jobs die als technisch mogen worden bestempeld. Dat betekent dat het geen slecht idee is om bijvoorbeeld bij de keuze van een studierichting voor de bijhorende richting te kiezen, of er zich naar te (her)oriënteren. De vraag naar deze jobs is namelijk structureel.

Daarnaast staan er twee ‘pure’ it-jobs in de top 15: analist ontwikkelaar en netwerkspecialist. Al is deze lijst maar het topje van de ijsberg inzake de gezochte it-profielen. Want als België een digitale voorloper wil blijven, moeten er dringend meer it-profielen bijkomen.