It-projecten die onder hoge tijdsdruk worden opgeleverd, vereisen in een latere fase juist een grotere tijdsinvestering. Deze onzichtbare schuldenberg van organisaties, ook wel ‘technical debt’ genoemd, is door de rappe digitalisering tijdens de coronapandemie enkel gegroeid.
Een bank is een it-bedrijf. Andersom: een it-manager is net een bankier. Waar die laatste zicht houdt op het risico dat een lening niet wordt terugbetaald, is het voor it-managers zaak de digitale schuldenberg niet te ver te laten oplopen. Deze zogenaamde ‘technical debt’ is het resultaat van snel opgeleverde it-oplossingen, waarbij bewust is gekozen voor functionaliteit in het hier en nu ten koste van onderhoudbaarheid, schaalbaarheid en aanpasbaarheid op de langere termijn.
De tijd die aanvankelijk wordt bespaard door suboptimaal geschreven code, moet in veel gevallen in een latere fase alsnog worden geïnvesteerd om de programmatuur naar het gewenste kwaliteitsniveau te tillen. Wacht de organisatie hier te lang mee, dan betaalt het ontwikkelteam daarvoor de prijs. Zo wordt het toevoegen van nieuwe functionaliteit stukken lastiger en tijdrovender als er eerder in het ontwikkelproces voor de kortste route is gekozen. De vertraging die dit veroorzaakt verhindert dat de benodigde capaciteit niet wordt ingezet voor het maken van nieuwe functionaliteiten en proposities. Waardecreatie op de lange termijn wordt daardoor bemoeilijkt.
Technical debt kan cybercriminelen in de hand spelen. Zo kan een ontwikkelteam er uit tijdnood voor kiezen om updates aan software-componenten uit te stellen, waardoor kwetsbaarheden blijven bestaan. En laat de onderneming na om in een vroege fase veiligheidstests uit te voeren, dan is de kans groot dat de code in een later stadium alsnog op de schop moet om de securityproblemen op te lossen.
Toch is technical debt niet per definitie slecht. Het kan het resultaat zijn van een bewuste keuze om snel de markt op te gaan met een softwareproduct; zeker voor startende bedrijven is het tijdig binnenhalen van klanten van levensbelang. Ook klantbehoud speelt mee. Nieuwe productfunctionaliteiten voorzien in veranderende behoeften en houden gebruikers betrokken. Technical debt kan daarnaast zijn ingegeven door wet- en regelgeving die rap moet worden geïmplementeerd, of problemen met cyberveiligheid die snelle actie vereisen.
Coronapandemie
Helaas is de noodzaak voor het aangaan van een technische schuld tijdens de coronapandemie over de gehele linie nog eens sterk toegenomen. Bedrijven zagen zich gedwongen om in korte tijd it-oplossingen neer te zetten om klanten digitaal te bedienen en thuiswerken te faciliteren. Kwalitatief hoogstaande softwarecode en -architectuur was simpelweg geen prioriteit. Een recent rapport van softwarebedrijf Software AG laat zien dat meer dan driekwart van de ondernemingen in 2021 meer technical debt heeft opgebouwd dan in de jaren ervoor.
Dat is kwalijk, aangezien organisaties al in 2020 tussen de 20 en 40 procent van hun ontwikkelkosten besteedden aan het aflossen van technical debt, zo blijkt uit onderzoek van McKinsey. Bij het gros (69 procent) van de ondervraagde bedrijven gaat minimaal tien procent van het budget voor nieuwe projecten naar extra werk dat is veroorzaakt door diezelfde schuld, ofwel de rente. Daarmee spendeert de gemiddelde it-ontwikkelaar ongeveer een derde van zijn werkweek aan het wegwerken van- en omgaan met technical debt. Dat is overigens nog los van de halve dag die opgaat aan ‘bad code’; softwarecode waarvan de slechte kwaliteit niet te herleiden is tot een strategische afweging tussen opleveringssnelheid en kwaliteit.
Spanning op de arbeidsmarkt gooit olie op het vuur. De grote hoeveelheid it-vacatures in verhouding tot een beperkt aantal passende kandidaten betekent dat bedrijven het veelal moeten rooien met minder it’ers dan zij zouden willen. Een gebrek aan ontwikkelcapaciteit kan leiden tot het nemen van ‘shortcuts’, met toename van technical debt als resultaat. Kiest een organisatie er juist voor haar digitale schuldenberg weg te werken, dan gaat dat veelal ten koste van zichtbare verbeteringen voor zowel de klanten als het werkplezier van de it’ers in kwestie. Weglopende klanten en werknemers vormen eveneens een bedreiging voor de bedrijfscontinuïteit.
Oren
Kort gezegd, een combinatie van factoren waar niet alleen de it-manager en cio, maar ook de ceo en cfo zich stevig van achter de oren zullen krabben. Gelukkig kunnen zij met de juiste ingrepen de risico’s van technical debt beheersen. Het ontwikkelteam doet er bijvoorbeeld goed aan om elke shortcut te documenteren, de nadien verwachte hersteltijd in te schatten en te prioriteren. Openheid hierover naar de rest van de organisatie en ontvankelijkheid vanuit die organisatie is essentieel. Zo is de feitelijke ruimte voor nieuwe projecten helder en kan realiteitszin bij het stellen van deadlines de opbouw van nieuwe technische schulden verminderen.
En, zoals de bank zou zeggen: geld lenen kost geld. Ook technical debt is niet gratis – zowel het gecontroleerd inzetten als de regelmatige aflossing ervan zal elke organisatie op de lange termijn bestendiger maken.
(Auteur Julia Krauwer is sector banker technologie, media & telecom bij ABN Amro.)
