‘Een vernietigende audit legt misstoestanden bij de politie bloot. Twee keer ontkende die dat ze de ze de omstreden gezichtsherkenningssoftware Clearview had gebruikt, maar dat klopt niet.' Zo start de krant De Standaard het verhaal met de titel ‘Politie gebruikte toch verboden herkenningssoftware’. De reportage staat op pagina 23.
Dergelijke verhalen doen mijn haren ten berge rijzen. Dit doet niet alleen aan Russische toestanden denken, het stelt ook onze al precaire privacy en uiteindelijk ons democratisch systeem in vraag.
Dat het verhaal eerst uitgebracht werd door de Amerikaanse website Buzzfeed deed al wat wenkbrauwen fronsen. Dat de federale politie toen alles met klem ontkende, zorgde ervoor dat er zeker wat aan de hand was. ‘Het is pas toen commissaris-generaal Marc De Mesmaeker aandrong bij de federale gerechtelijke politie, dat die toegaf dat twee speurders van de dienst die zware en georganiseerde criminaliteit bestrijdt in oktober 2019 de gezichtsherkenningssoftware hadden gebruikt in Den Haag, op een vergadering van Interpol’, schrijft De Standaard. Volgens het onderzoek dat zopas in het parlement werd voorgesteld is de software ook nog een halfjaar in ons land verder gebruikt. De top van de gerechtelijke politie was heel die tijd op de hoogte. De Mesmaeker ziet er geen moedwillige verzwijging in maar heeft over een samenloop van omstandigheden.
Graten
Dat dit allemaal zo passeert. Politionele foto’s die in een Amerikaanse databank opgeslagen worden, iets wat op zich al laak- en strafbaar is. Dat minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) hier niet op reageert, laat staan haar politieke verantwoordelijkheid neemt. Was het ook niet Annelies Verlinden die er geen graten in zag om trajectcontrole in gemeenten uit te besteden aan een privé-consortium dat 24 euro per boete zou opstrijken? Dat project werd door de Raad van State gelukkig naar de prullenmand verwezen.
Niet alleen is het duidelijk dat gezichtscontrole heel discutabel is (met Clearwire werden in ons land, als de cijfers kloppen, 78 opzoekingen gedaan die geen resultaat opleverden), het is een duidelijke aanslag op onze privacy. De Italiaanse gegevensbeschermingsautoriteit legde Clearwire een boete op van twintig miljoen euro. Moet dat in ons land ook niet? Meer, moet de politie geen boete krijgen voor de grove schending van onze privacy?
Materie
Hoe zit het met onze eigen GBA? Onze Mr. Digital Mathieu Michel, die openlijk toegeeft dat hij weinig snapt van de hele materie, werkt nog altijd een regeling uit. Hij heeft de GBA zelfs een advies gevraagd over zijn wetsontwerp waarna de privacycommissie meteen uithaalde dat dit niet haalbaar is omdat het te veel onder toezicht zou staan van het parlement en dus niet onafhankelijk kan werken. Ook hier zijn we er nog lang niet aan uit. Mathieu Michel dabbert inmiddels verder.
De federale regering wil een wettelijk kader creëren voor het gebruik van gezichtsherkenningssoftware. Ik hou m’n hart vast. Onlangs is tot ieders verbijstering nog een wet goedgekeurd die allerlei niet-overheidsdiensten toegang biedt tot onze bankrekeningen.
Ik blijf erbij: het boek ‘1984’ van George Orwell was een waarschuwing, geen handleiding.
