Vroeger werd testing vaak gezien als de controle achteraf, aan het einde van een ontwikkeltraject. Vandaag is het een integraal en volwaardig deel van de steeds snellere ontwikkelcycli en – door de voortschrijdende digitalisering – een steeds belangrijker onderdeel. Olivier Vandekerkhove, Quality Engineering en Testing Manager bij Capgemini-divisie Sogeti legt uit.
Vroeger heette onze afdeling ‘Digital Assurance and Testing’ vandaag heet ze ‘Quality Engineering & Testing’. Deze naamsverandering zegt veel over hoe de testafdeling grondig is veranderd. Niet alleen de activiteiten zijn gewijzigd, ook de rol die ze krijgt in het streven naar kwaliteit. ‘Digital Assurance’ wijst op het borgen van kwaliteit, het nagaan of het ontworpen product beantwoordt aan de gestelde kwaliteitseisen. ‘Quality Engineering’ houdt in dat we zelf ook mee ontwerpen en uitdenken wat nodig is om deze kwaliteit te bereiken, nog voor de eigenlijke productie begint. Men noemt dit ook ‘requirement engineering’: de juiste technische specificaties opstellen en het controleproces dat nodig is om deze vereisten na te gaan. Controleren blijft even belangrijk, maar de meerwaarde van de testafdeling in de andere stadia van het proces is intussen voldoende gekend en wordt doorgaans ten volle benut.
Mede dankzij de testafdeling wordt tegenwoordig een grote nadruk gelegd op de beleving van de klant en van de eindgebruiker. De applicatie moet eenvoudig en aantrekkelijk zijn, en beantwoorden aan de verwachtingen rond performantie en veiligheid. En uiteraard moeten de ‘business requirements’ gerealiseerd worden. Met onze decennialange ervaring kan de testafdeling een cruciale rol spelen in het bereiken van die zogeheten ‘benefit realisation’: hoe vertaal je de zakelijke objectieven in de juiste technische specificaties, en hoe ga je na of die doelstellingen echt worden gerealiseerd?
Automatisering en andere testversnellers
Ons aandeel in de kwaliteit van producten is niet de enige manier waarop we de business beter ondersteunen dan vroeger. Ook de snelheid van testing speelt een grote rol in het productieproces. In tijden van agility, velocity en korte ontwikkelcycli is de snelheid van een ontwikkelproject cruciaal geworden. Met de komst van low code (of no code) kunnen bedrijven tot soms 4 à 5 maal sneller ontwikkelen. Uiteraard mag testing dan geen vertragende of blokkerende factor zijn. Dit betekent bijvoorbeeld dat we niet (te veel) gaan doorhameren op een of ander detail dat weinig doorslaggevend is voor de gebruikerservaring.
Ook de toenemende automatisering in de testafdeling speelt een sleutelrol in het bereiken van die gewenste testsnelheid. Repetitief testwerk kan je overlaten aan de juiste testsystemen, die deze taak niet alleen sneller uitvoeren, maar ook foutloos. Systemen zijn nu eenmaal niet vatbaar voor vermoeidheid en concentratieverlies. Tegelijk kan je je testers inzetten voor de high-end testactiviteiten, rond gebruikerservaring enzovoort.
Tot slot: zelfs als automatisering en prioritering het testtempo nog niet hoog genoeg krijgen, kan je nog altijd een beroep doen op externe testexperts. Bedrijven zoals het onze, die de testprocessen niet alleen optimaliseren, maar ook een ruim internationaal leger van testers kunnen inzetten wanneer nodig. Dat een deel van deze testers actief is in low-cost landen, is in deze barre tijden alleen maar meegenomen.
Alles wordt digitaal
Het belang van kwaliteit van digitale oplossingen blijft toenemen aan een verschroeiend tempo. Bedrijven willen digitaal steeds optimaal bereikbaar zijn, met een snelle, betrouwbare en veilige verbinding. Klanten moeten je steeds zonder enige hapering kunnen bereiken. Maar dat mag niet ten koste gaan van veiligheid en privacy. Het voorkomen van ransomware is bijvoorbeeld één van de belangrijkste eisen die we dezer dagen meekrijgen bij elk project. Heel vaak komen deze bedrijven pas aankloppen net na een aanval, om zulke imagoschade te voorkomen in de toekomst.
Een feilloos werkend product is niet alleen voor het imago cruciaal, het wordt steeds belangrijker in ons dagelijks leven, nu steeds meer digitaal wordt aangedreven. Denk maar aan onze wagens: daar is het softwareaandeel stilaan groter dan het mechanische. Ook zulke toepassingen worden bij ons grondig getest.
Testing kan in sommige gevallen zelfs letterlijk levensbelangrijk genoemd worden. De complexiteit van een zelfrijdende auto, bijvoorbeeld, is immens en moet bovendien beter getest worden dan wat dan ook, omdat de inzet vele malen groter is dan pakweg een mailserver die enkele uren uitvalt. Batterijduur, laadsnelheid, status van de onderdelen, … Op zich zijn dit eenvoudige apps, maar als ze niet werken, zit ergens iemand zwaar in de penarie. In sommige gevallen kan dit zelfs leiden tot levensbedreigende situaties. Daarom hebben we een groeiend aantal collega’s op de weg, druk aan het rondrijden met auto’s om alle mogelijke software te testen, van de leuke snufjes tot de meest cruciale onderdelen.
Stijgende populariteit bij jongeren
Technologie wordt dus steeds complexer en tegelijk belangrijker. En dat geldt evenzeer voor testing. Het hoeft dan ook niemand te verbazen dat de job van tester populairder is dan ooit. Jongeren begrijpen dat het testen van technologie aan maatschappelijk belang wint. Tegelijk beseffen ze dat je bij de testdivisie op korte tijd met veel technologie en afdelingen in contact komt: analisten, helpdesk, business managers en nog veel meer. Zo leer je snel in welke omgeving je wil doorgroeien. In sommige gevallen, zoals bij mij, betekent dit: lekker voortdoen in de testafdeling zelf.
De populariteit blijkt uit de cijfers: van de 50 à 60 mensen die we hebben gerekruteerd sinds het begin van het jaar, zijn er zowat 15 spontane sollicitaties. Dat is het hoogste aantal sinds erg lang.
Ik heb geen concrete cijfers over de concurrentie maar ik vermoed dat de cijfers daar ook hoger liggen. Ten eerste klinkt de naam Sogeti nog steeds als een klok in het testmilieu, en daarom blijven we hem ook gebruiken, ook al zijn we een volwaardige Capgemini-afdeling. Ten tweede hebben we een onbeperkt aanbod aan opleidingsmogelijkheden, en maken we genoeg tijd vrij voor elke medewerker in onze afdeling zodat die minstens één certificatie per jaar kan behalen. Dit kan technologisch gericht zijn maar ook opleidingen over testmethodieken, servicemanagement, ITIL enzovoort komen in aanmerking. In tegenstelling tot sommige concurrenten zien we opleidingen als toegevoegde waarde en niet als een onbeschikbaarheid en een kostenpost. Bovendien hebben we de hele Capgemini-groep achter ons, als technische ondersteuning wanneer nodig en als doorgroeimogelijkheid voor al het jonge en aanstormende talent.
Samen met enkele gastlezingen op hogescholen en universiteiten – en hopelijk ooit zelfs een volledig curriculum – en met enkele gerichte samenwerkingen zoals met Digital City (een initiatief van Bruxelles Formation & Actiris) voor de opleiding en rekrutering van een aantal werkzoekende jongeren zorgt dit voor een ongekend succes bij de jongeren.
Testing is boeiender en aantrekkelijker dan ooit tevoren, en het succes zal de komende jaren alleen maar toenemen. Geen overbodige luxe met de steeds snellere digitalisering die we ook de komende jaren mogen verwachten.
Olivier Vandekerkhove is Quality Engineering and Testing Manager bij Capgemini-divisie Sogeti
