De verwachtingen rondom blockchaintechnologie zijn al enkele jaren hooggespannen. Daardoor lijkt niemand zich bewust van de impact die het vandaag de dag al heeft. Met name daar waar automatisering tussen bedrijven centraal staat, voltrekt zich een stille revolutie. De blockchain creëert echter potentie voor nog veel meer baanbrekende toepassingen, die in veel gevallen al werkelijkheid zijn.
Hoe kan blockchain mijn bedrijf helpen? Een vraag die klanten en partners geïnteresseerd in de technologie, regelmatig stellen. Ik begrijp dat wel, het is een interessante en best ongrijpbare technologie. Tegelijkertijd is het alsof je vraagt: wat kan ik met internet? Dat is zó breed gesteld. Bijna dagelijks zie ik use-cases voorbijkomen waarvan ik denk: oh, dit gebeurt ook al met deze technologie?
Waar bedrijven met elkaar zakendoen, kan blockchain veel betekenen. Als ik alleen al kijk naar de sales- en inkoopafdelingen binnen mijn eigen organisatie, dan is het een aaneenschakeling van papieren contracten, offertes en ingewikkelde processen om te zorgen dat gemaakte afspraken in onze dagelijkse samenwerking worden nagekomen. Intern hebben bedrijven van de afgelopen vijftig jaar alles geautomatiseerd met onder meer erp-systemen, maar tussen bedrijven lijkt het nog alsof de tijd heeft stilgestaan. Het is een ruimte waar digitale disruptie nog niks heeft gedaan.
Teruggeschroefd
Vooral tot 2018 maakten sommige bedrijven snel stappen op het gebied van blockchaintechnologie, maar er zijn daarna ook perioden geweest dat de investeringen werden teruggeschroefd. De ontwikkeling van een nieuwe technologie als deze gaat in golven; je kunt het vergelijken met de ontwikkeling van ai, waar die cycli er al zijn sinds de jaren zeventig. Dat zie je nu bij blockchain gebeuren; we gaan van ‘het is geweldig’ naar ‘het is helemaal niks’ en weer naar ‘het is geweldig’. Media-aandacht en beeldvorming daargelaten: we zien steeds meer geslaagde praktijkvoorbeelden. Een daarvan is Tex.tracer, een systeem dat leveringsketens rondom katoen volledig transparant maakt. Hiermee worden kledingmerken en consumenten geïnformeerd over de herkomst en duurzaamheid van kleding.
Niet alleen voor de textielketen, ook rondom rijst, water, bier en kunstmest ontstaat blockchaintechnologie die de samenwerking tussen bedrijven in deze ketens verbetert. Juist op dit moment blijkt daarvan de waarde, nu we wereldwijd te maken hebben met grote problemen zoals klimaatverandering, voedselschaarste en waterkwaliteit.
Grondstofketens
Projecten rondom grondstofketens zien we veel, maar ook in sectoren zoals de maakindustrie is veel vraag naar blockchaintoepassingen. Partijen sturen productiedata naar het systeem en blockchaintechnologie zorgt ervoor dat data onveranderlijk en verifieerbaar zijn. Zo worden ketenoverschrijdende operationele inzichten via dashboards gedeeld. De volgende stap draait erom die data te gebruiken voor het automatiseren van businesslogica en het vastleggen van afspraken in smart contracts in de blockchain.
Een kritiek die vaak voorbijkomt als het gaat om cryptocurrencies is: hoe duurzaam is dit eigenlijk? Cryptomunten die ‘proof of work mining’ gebruiken, hebben rekenbronnen nodig en dus elektriciteit. Maar de discussie daaromheen is behoorlijk eenzijdig. Banken gebruiken ook veel stroom om betaalsystemen in stand te houden. Los daarvan vinden sommige bedrijven het fijn dat enterprise-blockchainsystemen niet met proof of work werken, maar op basis van een algoritme dat nauwelijks energie verbruikt.
Uber
De cases die ik zie, geven mij vertrouwen dat de markt het begint te begrijpen. Maar we staan pas aan het begin van een volgende innovatiegolf waar deze technologie een nieuwe organisatievorm mogelijk maakt die wellicht concurreert met bestaande bedrijven. Denk aan een Uber zonder Uber, waarbij alleen nog een door de community gedreven app nodig is tussen de chauffeur en passagier.
Iets minder futuristisch is dat veel bedrijven al Digital Twins maken van hun assets; een digitale weergave van het fysieke object. Machinebouwers en de automotive industrie kunnen dankzij de Digital Twin technologie scenario’s simuleren en zo de slijtage van onderdelen berekenen. Blockchain is hier interessant, omdat het mogelijk wordt om de eigenschappen en oorsprong van die materialen jarenlang gegarandeerd onveranderbaar vast te leggen (’tokenizen’) in een paspoort. Dit materialenpaspoort geeft zekerheid over de gebruikshistorie en maakt vervolgens verhandelbaarheid van restmateriaal groter aan het eind van de levenscyclus.
Uiteindelijk verwacht ik dat we overal toepassingen gaan gebruiken met deze technologie zonder dat dit direct zichtbaar is. We praten straks niet meer over blockchain, net zoals we ook niet meer praten over tcp/ip, wat onder de motorkap van het internet zit.
Hoe dan ook, een internetprotocol waarmee voor het eerst digitale schaarste mogelijk wordt en die zekerheid geeft over de authenticiteit van informatie kent ontelbaar veel use-cases en is een blijvertje.
(Auteur Redmer Huizinga is lead business development digitale transformatie bij Fujitsu Nederland.)
