Vlak voor president Zelensky The Next Web Conference (TNW) toesprak, verscheen in Zaandam een virtuele Edward Snowden op het toneel. Waar de regeringsleider van Oekraïne blijk gaf van een tech-optimisme en ict tot het speerpunt van de wederopbouw van zijn land wil maken, spuwde ‘s werelds beroemdste klokkenluider zijn gal over de staat waarin het web nu verkeert.
Oud-CIA-medewerker Snowden, die na het lekken van geheime documenten over spionageactiviteiten van de NSA in Moskou politiek asiel kreeg, beschouwt het web als ethisch failliet. ‘Internet is een instrument geworden van de heersende klasse.’ Big Tech, commercie en overheden die hun burgers onder de duim willen houden, maken er de dienst uit. Het web is uitgegroeid tot een systeem van wereldwijde massasurveillance, meent hij. Niemand uit deze heersende klasse neemt daarbij verantwoordelijkheid voor eerlijk en ethisch gedrag jegens anderen. Ook gaat volgens Snowden bedreigt dit systeem het recht op privacy. ‘We worden er door geregeerd in plaats van dat het systeem de burgers vertegenwoordigt.’
Nostalgisch keek Snowden terug naar de begindagen van het web; een soort anarchie waarbij iedereen met een computer een persoonlijke site kon opzetten en daarop vrijelijk kon publiceren. Elke vorm van controle ontbrak. Daarna raakte het web (2.0) in de greep van de commercie. Bedrijven als Google en Facebook bouwden hun eigen silo’s. Alles wat burgers daarin produceerden en al hun data werden eigendom van Big Tech. Snowden: ‘AT&T slaat sinds 1987 alle gegevens op over gesprekken en de locaties van waaruit die zijn gevoerd. Ze kunnen precies volgen waar je bent geweest. Alles wordt centraal bewaard.’
Discussie
Dit bracht Snowden op de vraag of dit is wat we van het web hadden verwacht. Hij discussieerde hierover met Gavin Wood, medeoprichter van Ethereum, een gedecentraliseerde, opensource-blockchain. Volgens Wood, wel in Zaandam fysiek aanwezig, had in de begindagen van het web niemand door dat op enig moment al onze data massaal zouden worden opgeslagen. ‘Thans heerst dat besef wel. Maar de gewone man maakt zich er weinig druk om, die vertrouwt erop dat alles in goede handen is’, aldus Wood.
Net als Snowden vreest hij dat het ook een keer verschrikkelijk mis kan gaan. ‘De plaat kan breken.’ Snowden wijst op China waar één groot netwerk de bewegingsvrijheid bepaalt die je als burger hebt. Volgens hem hebben overheden de neiging dergelijke systemen van massasurveillance op te zetten. ‘Alleen als burgers zich hiertegen verzetten en echt iets anders willen, kan je betere systemen krijgen.’ Wood reageerde hierop met een pleidooi voor een ‘verlicht scepticisme’. De urgentie hiervan is groot, zeker nu de metaverse en een nog veel sterk ‘genetwerkte’ wereld voor de deur staan. Als we de gemakkelijke route kiezen en alles aan Big Tech overlaten, krijgen we volgens Wood wat we verdienen.
Alternatieven zijn er zeker, maar die vragen wel dat burgers weer het heft in eigen handen nemen. Het web zou volgens Wood een nieuwe fundering kunnen krijgen door verregaande decentralisatie. Door blockchain daarin een prominente plaats te geven is de macht van Big Tech aanzienlijk terug te dringen. Technisch is veel mogelijk maar we moeten het wel willen, aldus Wood.
Cryptocrash
De Engelse blockchain-expert werd ook om zijn mening gevraagd over de huidige cryptocrash. Is voor cryptomunten de winter aangebroken of is dit het begin van het einde? Wood, sinds negen jaar in de crypto-wereld, denkt dat het eerste het geval is. Deze week daalde de prijs van een bitcoin onder de twintigduizend dollar, een daling van zeventig procent vergeleken met het hoogtepunt van 67.802 in november 2021. Wood: ‘In de beste tijden slaat de markt door. Dan heerst er gekte. In slechte tijden ontbreekt het besef dat de koers van een bitcoin de onderliggende waarde-propositie weerspiegelt.’ Hij noemde de val van de cryptomunten een symptoom van een wijdverspreid cynisme. De wereld kan de onderliggende blockchain-technologie goed gebruiken, aldus Wood. Snowden betreurt het dat het crypto-gebeuren in de greep van speculanten is gekomen die snel rijk denken te kunnen worden. Aan- of verkoopbeslissingen stoelen op emoties. En dat is nooit goed. Slechts weinig gebruiken de cryptomunten als betaalmiddel.
Verder constateert Snowden dat de cryptowereld oplichters heeft aangetrokken. Het wemelt van de Ponzi-fraudes, waarbij de oplichter de koers kunstmatig opdrijft door uitbetaalde gelden al dan niet gedeeltelijk te financieren uit de inleg van nieuwe deelnemers. Als de aanwas van nieuwe participanten stagneert, stort zo’n piramidespel in elkaar. Bill Gates, medeoprichter van Microsoft, zei deze week dat cryptomunten en non-fungible tokens (nft’s, digitale aankoopbewijzen voor goederen) honderd procent zijn gebaseerd op de aanname dat er altijd weer mensen bereid zijn nog hogere prijzen voor bepaalde activa te betalen. De 66-jarige miljardair heeft eerder zijn scepsis geuit over dit fenomeen.
