De EU Data Act, het wetsvoorstel dat de Europese Commissie deze week heeft gepresenteerd, leidt tot een ingrijpende herverdeling van de waarde van data. De nieuwe grensoverschrijdende regels maken een enorme hoeveelheid data voor gebruik vrij. Bedrijven en consumenten in Europa profiteren daarvan.
Margrethe Vestager, de Eurocommissaris die de Europese strategie voor data coördineert, wil de eerlijkheid bevorderen bij de toewijzing van waarde die door data worden gecreëerd. Volgens haar leiden de nieuwe regels ertoe dat tegen 2028 naar verwachting 270 miljard euro extra bruto binnenlands product aan de EU-economie zal worden toegevoegd.
De EU wil een groter deel van de koek die thans vrijwel volledig door Amerikaanse Big Tech-giganten wordt opgeslokt. ‘We kopen steeds meer producten die gegevens genereren van smartwatches tot geconnecteerde auto’s. Momenteel is het vooral de fabrikant van deze producten die de gegevens bewaart en gebruikt’, aldus Vestager.
De EU Data Act zorgt voor meer controle bij bedrijven en consumenten over de data die zij zelf genereren door gebruik van een product of een dienst. Zo moeten zij die gegevens ook zelf kunnen gebruiken of aan een derde partij kunnen geven. Denk aan gegevens over een auto die een consument aan een onafhankelijke monteur geeft voor een reparatie of controle. Of een boerenbedrijf dat data uit een slimme tractor zelf gebruikt of koppelt aan andere apparaten en diensten. Door hier op in te zetten, verbetert de open-dataeconomie.
Drempels
Ook legt de Data Act verplichtingen op aan digitale aanbieders van clouddiensten zoals bedrijfssoftware of gegevensopslag. Amazon, Microsoft, Google en andere aanbieders van dit soort diensten moeten de data en applicaties in hun diensten uitwisselbaar maken. Verder wil de Europese Commissie dat deze diensten onderling ook kunnen communiceren.
Door hiervoor gezamenlijke standaarden in te voeren, kunnen gebruikers makkelijker overstappen en verschillende diensten naast elkaar gebruiken. Consumenten ervaren daarbij nu nog drempels. Dat zorgt er ook voor dat andere aanbieders onvoldoende toegang tot de markt krijgen en innovatie wordt belemmerd.
Het eventueel gebruik van private data door de publieke sector moet zo worden georganiseerd dat de belangen, verplichtingen en rechten van alle betrokkenen worden gerespecteerd. Toegang tot private data kan in specifieke gevallen in publiek belang zijn, bijvoorbeeld data die het CBS in Nederland en Statbel in België gebruiken voor hun statistieken. De rechtsbasis voor toegang tot private data moet voldoende afgebakend, doelmatig en proportioneel zijn. De Data Act kan hier verder aan bijdragen.
