Een ruime meerderheid van de werkende Belgen meent dat een uitbreiding van hun technologische en digitale vaardigheden over vijf jaar noodzakelijk is om hun functie goed te blijven invullen. Dat blijkt uit een studie die Ivox in opdracht van Salesforce uitvoerde onder duizend landgenoten.
Salesforce vroeg duizend werkende Belgen – representatief op geslacht, taal, leeftijd en diploma – naar hun digitale en technologische vaardigheden van vandaag en hoe ze die in de toekomst willen zien evolueren. Uit het onderzoek blijkt dat werkende Belgen wel beseffen hoe belangrijk deze skills zijn. Twee derde denkt over vijf jaar meer van dit soort vaardigheden nodig te zullen hebben. Drie op tien weten daarentegen niet welke skills ze het beste kunnen ontwikkelen en een kwart geeft aan dat ze nu al het gevoel hebben niet over de juiste technologische bagage voor hun huidige job te beschikken.
Driekwart wil graag de nodige skills ontwikkelen om up-to-date te blijven. Vooral de jongere respondenten vinden dit essentieel om hun arbeidskansen te verbeteren. Het belangrijkste obstakel voor het trainen van skills is volgens de bevraagde Belgen tijdsgebrek, gevolgd door kosten en een gebrek aan opleidingsmogelijkheden aangeboden door hun werkgever.
Elk bedrijf doet in technologie
‘De maatschappij verandert en élk bedrijf wordt een technologiebedrijf’, zegt Saskia Van Uffelen, de ex-ceo van Ericsson Belux die als Digital Champion aan een rondetafelgesprek over het onderzoek deelnam. ‘Wat betekent dat je concurrentie ook uit heel wat andere sectoren zal komen. Als de vraag is wát je moet leren, is het antwoord: kijk niet alleen naar je eigen sector, maar ook naar andere sectoren.’
Vicky Van Bouwel, directeur management & it bij Karel de Grote Hogeschool, is het daarmee eens. ‘Maar het gaat ook over meer dan technologie. Technologie op zich brengt geen waarde. Nieuwe oplossingen voor complexe problemen of data bijvoorbeeld wel. Het gaat dus even goed over kritisch en analytisch leren denken en persoonlijke ontwikkeling.’
Achter de feiten lopen
Bedrijven moeten steeds vaker vaststellen dat hun personeel niet in staat is om de digitalisering van de organisatie in goede banen te leiden. Op de arbeidsmarkt heerst echter schaarste, waardoor het belangrijk wordt om in de opleiding van de eigen mensen te investeren. Zes op de tien werkende Belgen stellen dat hun werkgever nu al mogelijkheden aanbiedt om digitale skills op te doen. Toch geven drie op de tien, vooral Franstalige Belgen, aan dat ze geen enkele optie hebben om trainingen of opleidingen te volgen. Moet het aanbieden van deze mogelijkheden dan niet verplicht worden?
‘Ik vind van niet’, zegt Van Uffelen. ‘Het zou een onderdeel van je bedrijfscultuur moeten zijn. Ik denk dat dit in de toekomst ook almaar belangrijker wordt als je een aantrekkelijke werkgever wil blijven. Het moet deel worden van je businessplan. Het is jammer dat we deze discussie over digitale skills nog altijd voeren in België. Eigenlijk zouden we al een fase verder moeten zijn en praten over de ‘green skills’ die binnenkort onontbeerlijk worden. We lopen achter de feiten aan.’
Van Uffelen wijst erop dat het omturnen van een organisatie die leren centraal zet, tijd vraagt. ‘Minstens drie tot vijf jaar.’ Bovendien is de mentaliteit in Brussel, Wallonië en Vlaanderen ook niet dezelfde. De snelheid van innoveren ligt in het zuiden van het land vaak wat lager. ‘Hun voordeel is wel dat ze een veel meer uniform scholennetwerk hebben dan Vlaanderen’, aldus Van Uffelen. ‘Vlaanderen is een lappendeken van katholieke netten, gemeenschapsonderwijs, stedelijke scholen, gemeentelijke scholen, noem maar op. Dat maakt alles complexer.’
Gezocht: 541.000 man
Op het verlanglijstje van werkende Belgen staan voornamelijk gevorderde technologische skills hoog aangeschreven. Denk aan vaardigheden voor interne tools, crm-systemen of het gebruik van artificiële intelligentie. Wat de opmars van ai en automatisering betreft, gelooft ongeveer de helft dat deze ontwikkelingen een goede aanvulling op hun job kunnen zijn. Een ruime meerderheid is ondertussen al in contact gekomen met automatisering bij het uitvoeren van hun job. Nog volgens de enquête vrezen twee op de vijf Belgische werknemers dat ai hun job ooit zou kunnen overnemen. Wie in de toekomst succesvol wil zijn, gebruikt technologie echter niet om mensen te vervangen, maar wel om hen in hun werk te ondersteunen.
‘Tegen 2030 hebben we 541.000 jobs waar geen volk voor gaat zijn’, zegt Van Uffelen. ‘De enige oplossing voor dat probleem is nog meer en nog sneller automatiseren. Zodat het vrijgekomen personeel zich kan ‘reskillen’ en dat cijfer naar omlaag kan halen. Iedereen zal daarvoor zijn steentje moeten bijdragen. En we praten er nu wel over, maar we moeten het ook nog doen. In België zijn hierrond al heel veel initiatieven, maar veel is versnipperd en we weten van mekaar vaak niet waar we mee bezig zijn. België is natuurlijk ook een enorm complex land, met zijn verschillende regeringen, ministers en staatssecretarissen. Dat helpt ook niet.’
Toch is België ook geen uitzondering, geeft Van Uffelen mee. ‘Basisvaardigheden die compleet ontbreken of kwetsbare mensen die geen toegang hebben tot technologie of opleidingen zijn geen exclusief Belgisch probleem. Ik zie dat overal in Europa.’
Wie levert wat?
Over wie de verantwoordelijkheid draagt voor het aanleveren van deze skills, zijn de Belgen het eens. Drie op vijf vinden dat hun werkgever hen moet voorbereiden op de banen van de toekomst. Een kwart stelt dat ook de it-bedrijven die technologieën ontwikkelen, hun duit in het zakje moeten doen. Het lijkt in elk geval duidelijk dat we niet alleen naar het onderwijs of de overheid mogen kijken. Twee op de vijf werkende Belgen duiden universiteiten/opleidingsinstituten (39 procent) en de overheid (37 procent) aan als instanties die verantwoordelijk zijn voor het opleiden van werknemers voor de banen van de toekomst. Volgens iets meer dan de helft van de respondenten levert de overheid momenteel een kleine tot helemaal geen bijdrage aan het opleiden van werknemers voor de banen van de toekomst. Bedrijven moeten zelf een grotere rol opnemen en daarbij inspanningen leveren om een carrière in technologie bij mensen uit alle lagen van de samenleving te promoten.
‘Bedrijven hebben absoluut een verantwoordelijkheid wat betreft het investeren in mensen’, zegt Lien Ceulemans, hoofd van Salesforce België. ‘Niet alleen in de eigen werknemers, maar ook in de bredere maatschappij. Opleiding als basis zou een mindset moeten zijn in elke onderneming. Dat moet ook. Ons motto is ‘hire for attitude, not for skills’. Binnen vijf of tien jaar hebben toch nieuwe skills nodig, het haalt dus niks uit om je nu gek te zoeken naar die ene witte raaf die alles al kan.’
