Het was me het jaar wel, dat 2020. Eén ding was positief: we hebben nog nooit zo snel met z’n allen digitalisering doorgevoerd als in deze de lockdowntijden en als gevolg van social distancing. Dit was nog maar het slappe begin.
We zijn massaal digitaal gaan samenwerken, maar dat beperkt zich vooralsnog tot de hele dag vergaderen in Teams of Zoom in plaats van in fysieke vergaderruimtes. Fijn dat het kan, want dan kunnen we in elk geval door. Maar heeft dit alles al een echte verandering teweeggebracht in de manier waarop we samenwerken en productief zijn voor de organisaties waar we werken? Nog niet echt.
Vastgebakken processen
Zou het niet fijn zijn als de tools ons écht gaan helpen om efficiënter te gaan werken, in plaats van alleen maar wat we al deden digitaal te maken? Niet lullen maar poetsen, zoals Rotterdammers dat zo mooi kunnen zeggen. De cloudleveranciers doen hun best om continu goeie features toe te voegen. Zonder hen (en natuurlijk die prachtige internetinfrastructuur die we in Nederland hebben) was het massale thuiswerken sowieso niet mogelijk geweest. Maar wordt het niet eens tijd dat we onze bedrijfsculturen en bijbehorende ingebakken processen gaan herevalueren? Zitten we eigenlijk niet in een veel ergere lockdown van (virtuele) bedrijfsmuren en bijbehorende vastgebakken processen en geprogrammeerd dna (de ‘cultuur’) dan dat verplichte thuisblijven door Covid? Moeten we onze manier van werken niet eens aanpassen aan de veel sneller door ontwikkelende technologie?
De rol van Big Tech
Dat is natuurlijk wel enigszins gevaarlijk, omdat Big Tech een beetje zijn eigen gang gaat en zijn verdienmodellen soms discutabel zijn. We hebben gezien (en gaan nog veel meer zien) dat overheidsingrijpen bij techreuzen belangrijk is. Vrijheid van meningsuiting is belangrijk, maar het mag geen burgers in gevaar brengen. Als een gebruiker zich niet aan de regels houdt, mag hij of zij verbannen worden.
Dit kan vergaande gevolgen hebben, kijk naar Parler. Stel dat dat uw bedrijf is en de cloudleverancier kan eenzijdig besluiten om u af te sluiten. Of om de prijzen enorm te verhogen. Of servicelevels te verlagen. Daar moet de overheid een rol blijven spelen en kaders scheppen. Maar dat wordt in een wereld waarin Big Tech eigenlijk geen landsgrenzen kent steeds lastiger. De Amerikaanse president kan niet iets voor ons Nederlanders beslissen wat tegen onze eigen wetgeving ingaat. En de EU kan geen regels opleggen waar de VS niet aan willen voldoen, zodat we eigenlijk geen gebruik meer kunnen maken van Amerikaanse technologieproviders. Dat soort dingen zullen zich vaker voordoen, maar we zullen er met z’n allen uit moeten komen. Er moet universele, externe governance voor de techgiganten komen. Om te zorgen dat ze zich aan de regels houden die we met z’n allen hebben afgesproken.
Proprietary technologie
Ondertussen werken we allemaal in de cloud, en al onze oplossingen zijn gebaseerd op grotendeels proprietary technologie. Niet overdraagbaar naar andere clouds, tenzij je het in containers hebt gebouwd met behulp van opensource-technologie. Maar ja, of je daar echt sneller mee zult gaan innoveren? Het is erg technisch allemaal en lastig te beheren. En in beheer, dat weten we allemaal, zit zo tachtig procent van je it-budget.
Wat is er qua lock-in eigenlijk anders nu, vergeleken met toen we nog met z’n alleen met on-premises-software werkten, van grote leveranciers en waarvan ook niet zonder heel veel effort weg te migreren was? Niks eigenlijk. Behalve dan dat we vroeger het meeste geld vooraf moesten overmaken voor de licenties en dat we het daarna konden blijven gebruiken, mits we de jaarlijkse softwareverzekering bleven betalen. Er is niet heel veel veranderd dus, als het gaat om lock-in.
Anders gaan werken
Hoe komen we nu uit deze deadlock? Want vooruit komen we zo niet erg, als we het zelfde blijven doen, maar dan op een andere locatie en met andere tools, en de overheden nog nauwelijks grip hebben op de big techs. Dat zal niet van de ene op de andere dag beter worden. Maar de druk vanuit de mensen die hier elke dag tijdens de lockdown mee te maken hebben wordt wel steeds groter. Er zullen leiders op moeten staan die de verandering in beweging gaan zetten. Leiders die begrijpen dat technologie de wereld zal blijven veranderen. Leiders die het voorbeeld geven dat er op andere manieren gewerkt kan worden, met echt ingebedde technologie ondersteuning die zorgt dat we oude manieren van samenwerken laten varen. Samenwerking tussen overheden zal op dit gebied cruciaal zijn, om de big techs in toom te houden. Want wat moet je met een lokale overheid als de rest globaal opereert? Ik vertrouw er op dat de big techs met innovatieve technologie zullen blijven komen die ons echt helpt op andere en effectievere manieren te gaan werken en zich tegelijkertijd aan de universele principes zullen houden. Technologie die ons “dwingt” om anders te gaan werken. Wat zou het mooi zijn als we maar, laten we zeggen, 2 uur per dag vergaderen (omdat er echt democratische beslissingen moeten worden genomen) en de rest van de dag echt meerwaarde produceren. Will technology eat culture for breakfast?
