Wordt het nog wat met die Europese cloud? En dan heb ik het over Gaia-x, de poging van Europa om cloudsoevereiniteit terug te winnen tegen de overzeese hyperscalers. Voor alles omdat het initiatief Gaia-x ook voor België belangrijk is.
Een beeld uit een virtuele persconferentie eerder deze week. De Franse it-dienstverlener Atos stelt zijn onestopshop voor cloudoplossingen voor. Gedurende de presentatie verschijnen vooraanstaande cloud- en it-spelers op het (virtuele) toneel om het Atos-project te ruggensteunen. Haast allemaal spelers van Amerikaanse bodem.
Geen dieren maar cloud
Als het om de knikkers gaat, speelt Europa in het cloudverhaal een bijrol. Gaia-x, zeg maar de Europese cloud, moet soelaas brengen. Toegegeven, de naam klinkt bij ons een beetje vreemd. In België is al jaren Gaia de naam van een (vrij actieve) dierenrechtenorganisatie. Typ Gaia in op Google en je krijgt berichten over veemarkten en onverdoofd slachten.
We wijken af. Gaia-x werd een halfjaar geleden gelanceerd op initiatief van Frankrijk en Duitsland, en hun ministers. Zij waren (en zijn) vastbesloten om een cloud-ecosysteem te creëren dat wordt beschermd door EU-datawetten. De vzw Gaia-X zou ook in België worden gehuisvest, zo klonk het.
Dead on arrival
Alleen laat het initiatief op zich wachten. Het wordt tijd dat de initiatiefnemers hun relevantie aantonen, waarschuwt een recent rapport van analysebureau Forrester.
Terwijl AWS, Microsoft Azure en Google Cloud hun diensten (en klanten) blijven uitbreiden, zal het Europese cloudproject moeten laten zien dat het een meerwaarde kan bieden aan bedrijven en hun it-verantwoordelijken. Als Gaia-x dit tegen midden 2021 niet doet, aldus het rapport, is het initiatief dead on arrival.
Privacy-perikelen
Dat is jammer, want voor zo’n Europese cloud valt in menig opzicht wat te zeggen. Want hoe je het ook wendt of keert, werken met cloudproviders van over de Atlantische Oceaan brengt privacyproblemen met zich mee. Steeds meer zelfs.
Een specifiek twistpunt is de Clarifying Lawful Overseas Use of Data (CLOUD) Act, die Amerikaanse autoriteiten toestaat toegang te eisen tot data die worden gehuisvest door Amerikaanse cloudproviders, zelfs als die data zich in het buitenland bevinden.
Of denk aan het recente advies van De Vlaamse Toezichtcommissie (VTC) die het geen goed idee vindt om de onderwijsdata langdurig en op grote schaal op te slaan op de servers van Amazon, want in strijd met Europese privacywetten.
Europese regels
Europa wil hier een antwoord bieden. Het idee is om een marktplaats van clouddiensten te creëren waar elke cloudleverancier lid van kan worden, op voorwaarde dat ze zich aan de (Europese) regels houden qua gegevensbescherming en transparantie. Op zich een legitiem initiatief.
De kern van het project zit in interoperabiliteit. Gaia-x wil via uniforme standaarden en certificeringen het voor gebruikers gemakkelijk maken om veilig gegevens uit te wisselen, en dit door verschillende clouddiensten van Europese én niet-Europese bedrijven via één systeem te koppelen.
Het Gaia-x-project werd gepitcht door de EU-commissie als een manier ‘om ons lot in eigen handen te nemen’. Het initiatief werd eerder dit jaar ook gelanceerd met als doel om vrij snel bruikbare toepassingen te realiseren en tonen tegen het eerste kwartaal van 2021.
Die deadline nadert dus, maar rond het project zit nog veel onduidelijkheid. Veel EU-lidstaten houden de boot af, en ook inhoudelijk zijn er vragen. ‘Over het certificeringsschema voor cloudbeveiliging zijn bijvoorbeeld nog geen details bekend. Toch een vrij belangrijk aspect’, klinkt het bij Forrester.
Hopelijk brengt de online-conferentie die Gaia-x deze week organiseert meer duidelijkheid.
Kommer en kwel
Want het is zeker niet allemaal kommer en kwel. Sinds Gaia-x werd aangekondigd, zijn er wel meer dan veertig cases ingediend en dragen 150 bedrijven, onderzoeksinstituten en verenigingen bij aan het initiatief. Gaia-x telt 22 stichtende bedrijven, die openlijk de focus van het project op datatransparantie en soevereiniteit ondersteunen.
Toch mag deze Europese trein op kruissnelheid komen. De uitgaven aan publieke cloud gaan bijvoorbeeld steil omhoog. En volgens Forrester gebruikt slechts twaalf procent van de Europese bedrijven een Europese cloudprovider.
De vraag is of de kaarten intussen niet al geschud zijn. En dat Europa met zijn cloud te laat op het toneel zal verschijnen. Dead on arrival.
