Blockchainplatform We.trade levert boter bij de vis

We.trade, het internationale handelsfinancieringsplatform, begint serieuze vormen aan te nemen. Een honderdprocentdekking in Europa is in zicht; daarna volgt uitbreiding naar Azië. Recent stapte it-partner IBM als nieuwe aandeelhouder in, naast de elf banken, waaronder KBC en Rabobank, die al participeren. Ook opvallend: We.trade gebruikt blockchaintechnologie, Maar dat is inmiddels geen voer voor discussie meer, stellen Ciaran McGowan, algemeen directeur We.trade, en Parm Sangha, directeur Trade Finance bij IBM, in een vraaggesprek.

Wie dacht dat het internationale handelsbetalingsverkeer allang gesneden koek is, komt bedrogen uit. Het hele proces van offertes opmaken en controleren, afspraken maken over leveringen en betalingen en het opmaken van facturen neemt, zeker als de betrokken partijen elkaar niet kennen, vaak nog weken of maanden in beslag met veel administratieve rompslomp en bijbehorende kosten.

Tel daarbij aspecten op als de lokale wet- en regelgeving, het voor kleinere bedrijven lastig regelen van bankgaranties, het inschatten van de solvabiliteit van verre handelspartners en het probleem van late betalingen, en je begrijpt dat er behoefte is aan een wereldwijd platform om handelstransacties en de financiering ervan efficiënter te beheren, op te volgen en te beveiligen. We.trade wil deze lacune opvullen.

Parm Sangha, directeur Trade Finance bij IBM, wijst er op dat de oorsprong van dit handelsfinancieringsplatform eigenlijk ligt bij de Belgische KBC Bank. Die voerde gesprekken met een klant, de aardappelproducent Remo-Frit, over hoe die zijn afnemers in Frankrijk sneller een levering van aardappelen kon laten betalen. Het liefst met een simpele druk op een betaalknop. Zekerheid voor Remo-Frit en zijn klant. Maar tot voor kort was zo’n betaalknop niet mogelijk omdat er altijd een neutrale tussenpersoon nodig was die het proces bekrachtigt en de veiligheid garandeert. Maar, bedacht de bank, blockchaintechnologie maakt die tussenpersoon overbodig.

Digital Trade Chain

KBC ging aan de slag en ontwikkelde in 2016 een concept: een platform voor de afhandeling van een verkoopproces. Daarbij maakt de koper een bestelbon aan, die de verkoper vervolgens op het platform aanvaardt. Bij die aanvaarding wordt er een smart contract met achterliggende blockchaintechnologie opgemaakt. Dit contract bevat de voorwaarden van betaling die verzegeld vastgelegd zijn in een softwaregrootboek (ledger). Vervolgens is het verkoopproces digitaal te volgen (tracking & tracing): van de verzending van de goederen tot de opmaak van de factuur. Wanneer aan de betalingsvoorwaarden is voldaan, maakt de bank van de koper het geld over naar de bank van de verkoper.

Sangha ondertussen was namens IBM betrokken bij het uitwerken van use cases rond blockchain services. Hij voerde daarover onder meer gesprekken met Deutsche Bank. Uiteindelijk kwamen de twee banken met elkaar in gesprek en raakten meer Europese banken geïnteresseerd. Dat leidde in 2017 tot de oprichting van de Digital Trade Chain om het KBC-concept samen verder uit te bouwen tot een blockchainnetwerk voor handelsbedrijven in het midden- en kleinbedrijf. Met IBM als techpartner. Dat ging juni 2018 live onder de naam We.trade. Sangha: ‘We.trade is ’s werelds eerste handelsfinancieringsplatform waarbij het midden en kleinbedrijf kan profiteren van de meerwaarde van blockchaintechnologie om zijn inkomsten kan laten groeien.’

Private blockchain

Ciaran McGowan, algemeen directeur van We.trade, wijst er op dat het grootste deel van de bedrijven uit de kleine of middelgrote onderneming komt. ‘Een veilig digitaal platform maakt het voor hen makkelijker om wereldwijd betrouwbaar handel te drijven. De focus ligt op de koopmannen die traditioneel moeilijk aanspraak kunnen maken op bankgaranties, factuurfinanciering en kredietverzekeringen.’

McGowan wijst bijvoorbeeld op de ‘letter of credit’ (het documentair krediet), een oplossing die al sinds de zeventiende eeuw bestaat en waarbij de bank van de koper betaalt aan de bank van de aanbieder wanneer er bepaalde documenten zoals een factuur of een transportdocument wordt getoond. Voor kleinere bedrijven is dit een duur en omslachtig middel.

Wanneer kopers en verkopers hun transacties via We.trade laten lopen, weten ze precies wanneer er wordt betaald. Omdat de toegang tot het platform via de deelnemende banken (en een ‘private’ gesloten blockchain) verloopt, zijn alle gebruikers gecheckt. McGowan: ‘Het is stukken goedkoper en er hoeft niet aan vooruitbetaling te worden gedaan. Handelsrelaties worden ook niet meer verbroken door late betalingen. Bedrijven kunnen er hun kasstroom mee verbeteren.’

Globalisering

Met IBM als aandeelhouder (belang van 6 procent) aan boord sinds afgelopen mei wil We.trade de komende tijd internationaal groeien. McGowan: ‘De dekkingsgraad in Europa is 85 procent; we willen naar 100 procent door onder meer naar Polen, Hongarije, Roemenië en Slovenië uit te breiden. Dat er in Oost-Europa behoefte is aan een We.trade-dienst, blijkt uit het succes in Tsjechië. Dat is een van ons meest succesvolle markten. Daar zie je echt een groei van de binnenlandse handel via ons platform.

Het platform heeft het vizier ook op de Aziatische markt gericht; later volgt Afrika. In Azië is er al een samenwerking met een ander distributed ledger-gebaseerd handelsfinancieringsnetwerk, eTradeConnect uit Hongkong. Daaraan zijn twaalf Aziatische banken gelieerd. ‘We zoeken meer samenwerkingen. Maar we moeten eerst voldoen aan alle lokale eisen. Een bank kan eenvoudig aansluiten op We.trade maar het voldoen aan de wet- en regelgeving is voor ons een ingewikkelder stap.’

Hyperledger Fabric

We.trade gebruikt als achterliggende technologie het IBM Blockchain Platform met het open source distributed ledger framework Hyperledger Fabric. ‘Maar eigenlijk praten we nauwelijks meer over blockchain als we bij banken en verzekeraars We.trade pitchen’, vertelt McGowan. ‘We benadrukken de meerwaarde voor alle bedrijven die er bij betrokken zijn en de hoge graad van beveiliging. En we wijzen er op dat samenwerking voor het grotere goed het uitgangspunt is. Het gaat bij ons niet om zoveel mogelijk geld te verdienen en de data te controleren, zoals de Facebooks en de Googles. Het is een ander spel. Het gaat om de meerwaarde die vrijkomt door alles samen te brengen in één platform en te koppelen met andere netwerken. Daar profiteert elke deelnemer van.’

Sangha ziet We.trade als een antwoord van de zittende banken op het succes van de jonge fintechbedrijven. Die hebben met hun pure digitaliseringsaanpak van financiële processen, de lagere kosten, de open api’s en de betere gebruikerservaring marktaandeel kunnen winnen. Banken hebben daar van geleerd en zijn ook sterk gaan digitaliseren. Zij zetten daarbij hun troefkaarten ‘vertrouwen’ en ’transparantie’ in. ‘En in combinatie met blockchain kunnen zij financiële oplossingen aan het mkb bieden, zoals We.trade, die leiden tot lagere kosten, minder risico en nieuwe markten.’

Hobbels

In een streng gereguleerde wereld als de financiële sector is het wel een complexe opgave om een cloudplatform, zoals We.trade, te starten waar veel met data wordt gewerkt en data worden gedeeld. Het zit ‘m niet zozeer in de functionele eisen (’transactie moet van a naar b en dan naar c’) maar vooral in de non-functionele eisen, zoals beveiliging, privacy, business continuity en disacter recovery.

‘We kwamen in het begin wel de nodige hobbels tegen, zeker nadat de GDPR om de hoek kwam kijken, voordat we een serieuze oplossing konden aanbieden. Het was ook pionierswerk; daardoor hebben we nu wel een voorsprong in de markt’, stelt Sangha. Hij wijst er op dat de zogeheten ‘private en permission’ blockchains, zoals Hyperledger Fabric het juist mogelijk maken om in een netwerk in te regelen wie kan deelnemen en tot welke gegevens een deelnemer toegang heeft (‘rights management’). ‘Met We.trade kun je compliant zijn en met succes audits ondergaan.’

Blockchain-debat

Volgens McGowan is het felle debat tussen voor- en tegenstanders dat een tijdlang over het nut van blockchain werd gevoerd, inmiddels geluwd. ‘Er was veel hype met veel ‘proof of concepts’ en daarna talloze desillusies. Maar nu zie je het veld langzamerhand tot wasdom komen.’ Het waren in zijn ogen niet zozeer technologische vraagstukken maar meer de organisatorische kanten die struikelblokken vormden.

Met name door het samenbrengen van meerdere partners, waardoor je je governance in orde moet maken, het juridische kader, de commerciële organisatie, de beveiliging en de integratie met de infrastructuur. ‘Blockchain is geen oplossing van ‘hier heb je de technologie en draaien meer’. Het behelst een nieuwe aanpak waarin de kracht ligt in het samenbrengen van ecosystemen en netwerken. Dat gaat gestaag vooruit.’

De discussies draaiden vaak om individuele opvattingen van experts uit de markt, analisten en journalisten, meent Sangha. ‘Maar de inzichten zijn gaan verschuiven naar een meer collectief gedragen opvatting dat blockchain meerwaarde kan leveren. Uit een studie van IBM eind vorig jaar kwam bijvoorbeeld naar voren dat 41 procent van de c-suite positieve ervaringen hebben met gedane investeringen in blockchain.’

Het besef dringt ook door dat het om een ’teamsport’ gaat, vindt hij. Bij directies, industrieverenigingen, overheden, toezichthouders en handelsorganisaties is een meer proactieve houding zichtbaar over de omgang met blockchain. ‘Zo werken Ciaran en ik samen met de International Chamber of Commerce over het opstellen van richtlijnen zodat platforms makkelijker met elkaar kunnen praten. Of het nu We.Trade is, Tradelens voor containervervoer of Food Trust voor de voedselproductieketen: als die handelsoplossingen veilig met elkaar kunnen koppelen, kunnen risicokosten verder omlaag en dat leidt tot meer handel.’

Covid-19

De coronacrisis en de daarmee gepaard gaande economische en financiële onzekerheden kan gunstig uitpakken voor de groei van We.trade. In dit huidige klimaat groeit de behoefte onder ondernemers aan zekerheid dat er betaald gaat worden. In breder verband hoopt het duo dat de coronacrisis de digitalisering van het internationale handelsverkeer zal versnellen. ‘Al die economische steunmaatregelen die overal worden afgekondigd, moeten snel uitgevoerd kunnen worden. In de praktijk zie je dat wanneer een of ander instantie een besluit neemt, daar een sliert van getekende documenten en andere paperassen achteraan komt. Het ICC probeert dit via wet- en regelgeving ook digitaal te ondersteunen. Covid-19 versterkt dit proces.’

Of neem het containerverkeer dat vaak door de bureaucratie van douane- en havenautoriteiten wordt opgehouden, waardoor voorraadketens verstopt raken; dat is in deze crisis onwenselijk, betuigt Sangha. ‘De Wereldhandelsorganisatie heeft in 2017 al eens opgeroepen om dit te automatiseren en te verbeteren. Dat kan met name door blockchaintechnologie: daarmee kun je de handmatige stappen in zo’n ketenproces sterk terugbrengen door met vertrouwde data te werken en transparante handelingen. Met een distributed ledger, sensoren en de bevestiging dat transacties plaatsvinden via smart contracts kun je van bij wijze van spreken tien stappen naar drie of vier. Dan praat je over echte kostenreducties. Covid-19 biedt ons de kans zaken eindelijk anders aan te pakken.’