Met de beursgang van het omstreden en invloedrijke Palantir, krijgen we binnenkort eindelijk inzicht in hun werking. Vijf vragen (en antwoorden) over Palantir, het databedrijf waar een zweem van geheimzinnigheid rond hangt.
Begin dit jaar kwam ‘De Macht van K’ uit. Een Nederlandse thriller van Jens Vern, een pseudoniem van Sander Verheijen. Het boek gaat over een jongeman die aan de slag gaat bij een succesvol Amerikaans databedrijf. Tot snel blijkt dat dat bedrijf er wel heel foute praktijken op na houdt.
Het is een thriller met internationale allure, met een knipoog naar Cambridge Analytica en naar Edward Snowden. Maar het bedrijf waar het in het boek allemaal om draait is, zo schrijft de auteur ook in zijn nawoord, gebaseerd op Palantir. Althans qua idee, want het is fictie. Maar het zegt wel wat over hun aanzien.
1. Wat doet Palantir?
Het bedrijf is genoemd naar de palantír, de kristallen bollen die personages uit ‘he Lord of the Rings toelaten om inzicht te krijgen. Best een goede naam en verwijzing, want het is ook wat Palantir pleegt te doen: data met elkaar laten communiceren om inzicht te verwerven.
In essentie verkoopt Palantir twee oplossingen met bijhorende diensten: Gotham en Foundry.
Gotham (Amerikaanse misdaadserie en fictieve stad in de DC Comics-strips) is eigenlijk een soort van super-databank. Eentje die die informatie haalt uit andere beschikbare databanken en die gegevens doorzoekbaar en aanschouwelijk maakt. En die data kunnen werkelijk alles: van lijst met wanbetalers, facturen tot drugskoeriers en wapenhandelaars.
Maar de echte kracht van Palantir zit, naar verluidt, bij Foundry (letterlijk vertaald: gieterij). Dat legt de verbanden en zou je kunnen vergelijken met de mindmaps, tekeningen en schema’s die in politieseries aan de wand hangen. Verbindingslijnen, post-its, gebeurtenissen en foto’s verbinden verdachten met elkaar. Hierin zit ook de voorspellende kracht van de technologie.
2. Wie zijn de oprichters en hoe is Palantir ontstaan?
Van de vier oprichters is Peter Thiel het bekendst. Hij richtte het overigens al zeventien jaar geleden (en dus nog lang vóór de grote hype rond big data) op. Hij deed dat met enkele andere meesterbreinen die hun sporen hadden verdiend bij de online betaaldienst PayPal, overigens wel vaker een bakermat voor latere technologiebedrijven.
Voor Palantir is de link met PayPall overigens best logisch: PayPal verloor maandelijks zowat een miljoen dollar aan frauduleuze transacties. Thiel en co ontwierpen daarom technologie die patronen zoekt om die fraude sneller op het spoor te komen.
Peter Thiel is geen superster zoals zijn PayPall-collega (indertijd) Elon Musk met zijn auto’s, raketten en gekke babynamen. Neen, Thiel opereert liever achter de schermen. Maar invloedrijk is hij wel. En oh ja, rijk, dat ook. Ooit stopte hij de jonge startup Facebook een half miljoen toe in ruil voor tien procent van de aandelen, die hij nadien verkocht voor zowat 1,7 miljard dollar.
3. Wie zijn de klanten van Palantir?
Toen het bedrijf werd opgericht In 2003 zaten we volop in de ‘war on terror’. En Thiel (en Palantir) is dan the right man on the right place. De Amerikaanse overheid wil in het post-9/11-tijdperk nieuwe rampen en aanslagen voorkomen. De startup werkt samen met de inlichtingendiensten om criminele organisaties te ontmantelen.
Volgens persbureau Bloomberg zou 40 procent van de contracten van Palantir bij overheidsinstanties liggen. In de privésector kent het bedrijf een wisselend succes. Palantir werkt voor grote productiebedrijven als Fiat Chrysler of Airbus om inzicht te verschaffen in hun processen.
Met zijn financiële platform ‘Metropolis’ kwam Palantir zo’n tien jaar geleden bijvoorbeeld binnen bij de financiële sector, maar sommige spelers waren daar niet zo tevreden over. Ook Coca-Cola en American Express zouden later hun contract met Palantir verbreken, of toch al zeker niet verlengen.
4. Waarom is het zo omstreden?
Het bedrijf opereert erg discreet. Maar Peter Thiel gaf al aan dat het toepassingen wil aanbieden die onmisbaar zijn.
Dat Palantir bij de behandeling van gevoelige data betrokken, staat buiten kijf. Maar de reikwijdte is ver. Toen de Britse nationale gezondheidsdienst NHS in volle coronacrisis dringend zijn databanken wou stroomlijnen, klopte hij aan bij Palantir. En toen het Cambridge Analytica-schandaal losbarstte bleek een Palantir-medewerker zijdelings betrokken te zijn.
De verhalen zijn legio. Bloomberg onthulde twee jaar geleden hoe de software Metropolis binnen zakenbank JP Morgan Chase eigenlijk alle e-mails, documenten, chats, instant messages en telefoongesprekken registreerde. En hoe de technologie vooral gebruikt werd om op grote schaal werknemers te bespioneren.
5. Wat komen we te weten over Palantir?
Voorlopig nog niet veel. Het persbericht dat de beursgang van Palantir aankondigde, is met twee alinea’s zowat het kortste uit de geschiedenis. Het bedrijf zou ook opteren voor een eerder bescheiden beursgang zonder roadshows voor beleggers.
Momenteel weet Palantir meer over u dan wij over hen: van een verkeersboete, veroordeling en aankoop tot al uw posts op sociale media. Maar eens de prospectus voor de beursgang openbaar is, zal die informatie (hoe beperkt ook) grondig doorgenomen worden.
En dan nog is bij Palantir niets wat het lijkt. Op hun website staat een hele rubriek over diversiteit, wat een van hun speerpunten zou zijn. Al nam het bedrijf pas recent voor het eerst een vrouw in hun raad van bestuur. Ook omdat dat in Californië verplicht is voor bedrijven die naar de beurs gaan. Voorheen was het jaren een mannenclubje.
En toegegeven: als we terug gaan naar de roots voorspelt de bedrijfsnaam alvast niet veel goeds.
De voorspellende steen uit Lord of The Rings,… daar leken de slechteriken toch vooral hun profijt uit te halen.
