Blyaert Betwist: Digitaal onderwijs blijft bedroevend

Het is krek tien jaar geleden toen we in de lente van 2010 samen zaten om over ict in het onderwijs te brainstormen. Te weinig jongeren liepen er warm voor, veel te weinig meisjes ook, het was ronduit saai. Is er inmiddels veel veranderd, denkt u?

We zaten in een krap zaaltje bij Bull, waar Saskia Van Uffelen toen ceo was, op de drempel van haar benoeming tot digital champion bij de Europese Commissie. Bruno Segers, toen ceo van RealDolmen was ook van de partij, samen met professor Carlos De Backer van de Universiteit van Antwerpen. Hij schreef na afloop ook een opinie: ‘Heel wat studies werden reeds uitgevoerd om te peilen waarom jongeren soms een grondige afkeer hebben van ‘informatica’. Een vaak gehoorde reden bij de jeugd verwijst naar het ‘saaie informaticavak’ in het middelbaar onderwijs. Tot mijn ergernis wordt bureauticasoftware nog steeds als belangrijke informaticakennis in het middelbaar onderwijs opgevoerd. Is men dan vergeten dat deze kinderen zijn opgegroeid in een (semi) digitale maatschappij waarbij computers een gebruiksvoorwerp zijn geworden? De jeugd heeft geen grote problemen om een tekst in te voeren of om een presentatie in Powerpoint op te maken. Dit is gewoon hun dagelijkse leefwereld. Tijdens en na hun middelbare studies krijgt de term ‘informatica’ dan ook steevast het etiket ‘saai’ opgespeld.’

Digitale wereld

Toen was het nog een ‘semi-digitale’ maatschappij. Vandaag groeien kinderen helemaal op in een digitale wereld. Een vaste telefoon met een kabeltje is hen vreemd. In 2012, acht jaar geleden, schreven we nog  over de oprichting van ‘Steve Jobs-scholen’ waar iedere leerling een tablet zou hebben. Een nobel streefdoel. Martine Tempels, vicepresident Telenet Business, heeft ongetwijfeld een fantastische job gedaan met de oprichting van Coderdojo in ons land. Duizenden jongeren vonden hun weg naar een programmeertaal dankzij het maken van robotjes en andere aangename projecten. Enkel lachende gezichtjes, niks saai, een taal zoals Frans of Engels.

En toch zijn we nog ver verwijderd van verkwikkend onderwijs. ‘We willen onze leerlingen voorbereiden op toekomstige jobs. Die lijken meer dan ooit digitale vaardigheden te vereisen. Als de ‘future workforce’ zich nu al digitale vaardigheden en zelfsturend leren eigen maakt, zijn ze goed voorbereid op de onzekere toekomst.’ Dat schrijft ook Katja Schipperheijn, de oprichtster van Habit of Improvement in haar blog ‘Digitaal leren is het onderwijs van de toekomst’.  

Corona

Ik zou weleens een debat willen leiden over hoe we onze kinderen kunnen opleiden voor jobs die vandaag nog niet bestaan. Dat ze helemaal digitaal mee moeten zijn, staat buiten kijf. Corona heeft ongetwijfeld voor een versnelling gezorgd en een nooit gezien digitaal boost camp gecreëerd. Tegelijk vielen ook opvallende lacunes op: gezinnen met één computer zijn duidelijk meer dan de norm en dus best vervelend met een thuiswerkende moeder of vader én enkele kinderen die hun lessen ook digitaal moeten afwerken. Onderwijsminister Ben Weyts moest beroep doen op privé-bedrijven om (afgeschreven) laptops te leveren voor kansarmen. Zoals wel meer is er slechts een beperkt aantal van die laptops ook herbruikbaar, maar chapeau voor het Digital4Youth-initiatief van Philip Du Bois.

We hebben kartrekkers nodig om iedereen mee te krijgen op de digitale trein.

Vlaamse minister-president Jan Jambon heeft een master Informatica op zak van de VU Brussel en heeft ook enkele jaren bij IBM gewerkt. Hij weet als geen ander de impact van de digitale evolutie op de jobs van de toekomst. Investeren in die toekomst betekent meer dan ooit investeren in onze jeugd. Als ik dan lees dat Vlaanderen gemiddeld 67 tot 87 eurocent per leerling per jaar uitrekt voor ict in het onderwijs, dan rijzen mijn haren te berge. Jambon gaf eerder aan dat hij Vlaanderen tot de top kennis en digitale regio’s in Europa wil uitbouwen. Laat ons dan beginnen bij de basis. En dat is ook het onderwijs. Niet voor niks hebben we daarvoor de term ‘basisonderwijs’ uitgevonden.