It-boek van het jaar: ‘Het is Oorlog’

Het boek ‘Het is oorlog, maar niemand die het ziet’ is door de redactie van Computable verkozen tot it-boek van 2019. Het boek brengt op een toegankelijke manier de wapenwedloop rond it-criminaliteit en -security in kaart. Maar er waren dit jaar nog andere interessante it-boeken.

De redactie van Computable kiest op het eind van het jaar een boek dat de complexiteit en het belang van it goed in beeld brengt, en dit voor een breed (en zakelijk) publiek. ‘Het is oorlog, maar niemand die het ziet’ gaat over de impact van cybercriminaliteit op ons leven en werk. Het boek is geschreven door de Nederlandse onderzoeksjournalist Huib Modderkolk, die een zestal jaar geleden als volledige it-leek begon aan zijn zoektocht rond de schaduwzijde van het internet.

De voorbeelden uit het boek hebben weerslag op de situatie in onze contreien, in eerste instantie Nederland maar ook België. Zo krijgt de befaamde hack bij Belgacom een volledig hoofdstuk.

Diginotar

De titel ‘Het is oorlog, maar niemand die het ziet’ is overigens een mooie stellingname. Er is een heuse digitale oorlogsvoering aan de gang, alleen lijken we dat niet te beseffen. Ook politici niet, zo blijkt als de Nederlandse minister-president Mark Rutte de door zijn veiligheidsdiensten gevraagde 340 miljoen investering (voor bescherming van kwetsbare infrastructuur zoals elektriciteitscentrales) weigert. En dat voor een land dat, in tegenstelling tot België, wel kan rekenen op een comfortabel begrotingsoverschot.

Een opmerkelijke beslissing als we de daaropvolgende verhalen en voorbeelden van digitale rampspoed overlopen. Van de hack bij de Nederlandse certificaat-uitgever Diginotar tot de ransomware in boekhoudpakket in Oekraïne dat de Rotterdamse haven een tijd plat legt. Van een erg obscure maar zeer rendabele hostingprovider als Webzilla tot een Russische meesterhacker die een resem banken zoals ABN Amro kon beroven en die door de Russische overheid een hand boven het hoofd wordt gehouden. Want ook al zijn het de grootste cybercriminelen, Rusland levert geen enkele inwoner uit.

Belgacom

Bits en bytes zijn de nieuwe kruisrakketten. En ook al zien we het niet: iedereen hackt, al verschilt de wijze waarop: Chinezen, Russen, Britten, Amerikanen en Iraniërs (bij Diginotar). Tieners hacken (zoals bij operator KPN), maar ook inlichtingendienstendiensten zoals de GCHQ en NSA bij Bics, de internationale dochteronderneming van Belgacom. De voormalige Belgische premier Elio Di Rupo reageerde eerst heel boos toen hij dit hoorde, maar moest nadien in alle stilte inbinden. Ook op internet geldt het recht van de sterkste (staat). 

Maar ook de Nederlandse Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (aivd) brak in bij het Russische hackerscollectief Cosy Bear. De dienst zit daar op de eerste rij om de Russische inmenging en de hack bij de democraten van Hillary Clinton – te kunnen vaststellen. En die vervolgens te signaleren, ook al kregen ze niet meteen gehoor bij de Amerikanen.

Must read

Niet elke verhaal of incident in het boek is even goed uitgewerkt (kunnen worden), zoals het verhaal van vertaalster Robin die bij het vertalen van telefoongesprekken voor een Australisch bedrijf de stem van een ex-vriend in een gesprek met iemand anders hoort. Nooit wordt echt duidelijk hoe het Australisch bedrijf aan deze privé-communicatie kwam. Soms mist het boek ook wat samenhang en gaat het in technisch opzicht wel eens kort door de bocht. Maar de verhalen en voorbeelden maken de actuele dreiging heel concreet, en dat is meteen de grote verdienste.

Of hoe ‘Het is oorlog, maar niemand ziet het’ een must read is geworden voor iedereen die de impact van digitalisering wil begrijpen. Ook al is dat vaak een ongemakkelijke waarheid.

‘Het is oorlog, maar niemand die het ziet’, Huib Modderkolk, Podium Uitgeverij, september 2019, ISBN: 9789057599804