De bezorgdheid rond elektronisch betalen is erg groot bij de Belg. Maar liefst 64 procent van de Belgen is niet van plan om contactloos te betalen en 67 procent is er zelfs van overtuigd dat dergelijke slimme betaaltoestellen dit jaar nog gehackt worden, zo blijkt uit de Security Index. Toch lijkt de overschakeling naar volledig elektronisch betalen onvermijdelijk.
Gaan we helemaal weg van het papieren geld? Het is moeilijk, want baar geld is er al zo lang dat het quasi in ons dna zit. Je hebt iets in je handen waarvan je weet wat het vertegenwoordigt en waarvan je de waarde kent. Dat moeten afstaan aan it die je niet 100 procent onder controle hebt, is niet evident. Denk maar aan die drukke zaterdag en het moment waarop je aan de kassa staat en betaling met je bankkaart niet lukt. Of als de betaalterminal aan het tankstation buiten gebruik is en je daar staat met een quasi lege tank. Op dat moment wil je toch nog wat zekerheid met cash geld?
Digitalisering
Voor mij is dat dezelfde bezorgdheid als toen de mensheid papieren geld in plaats van goud ging gebruiken als betaalmiddel. Dat was toen ook handiger. We kennen de voordelen van elektronisch bankieren. Herinner je je nog dat je aan het loket moest aanschuiven om een overschrijving te doen in plaats van thuis met de pc? Je moest toen ook de paar dagen extra rekenen die banken nodig hadden om het geld van jouw rekening naar die van de begunstigde te transfereren. Nu gebeurt dit in een paar milliseconden.
En nu we allemaal een smartphone hebben, bankieren we uit de losse pols. Apps als Payconiq (by Bancontact) en andere bankapps hebben alvast een groot probleem opgelost: de interface. Nu kan je op je smartphone iets kopen of snel vrienden betalen. Met één klik op OK is de betaling uitgevoerd. In het verleden was dat nog te complex. De digitalisering versnelt de overstap naar een cashless maatschappij. Ook voor kleine bedragen. Ik ken een kantoor waar een jaar geleden de personeelsleden hun broodjes ’s middags allemaal met kleingeld betaalden. Eén collega werd dan telkens opgescheept met een collectie ‘rosse muntjes’. Na minder dan een jaar betalen ze elkaar onderling met Payconiq. Zo snel kan het gaan.
Ik kan me voorstellen dat de Libra, de nieuwe munt van Facebook, ook het gemak van onderlinge betalingen op het platform zal verhogen. Vergeet niet dat Instagram tot de groep behoort en dit een interessant kanaal is voor shopping. Analisten van Deutsche Bank verwachten dat Instagram tegen 2021 – binnen twee jaar al – tien miljard dollar omzet kan halen uit shopping op Instagram. Een klik op de foto, met de Libra betalen en de volgende dag thuis geleverd. Het komt eraan.
Belang van veiligheid
Gebruiksgemak is één ding. Maar het gaat ook over veiligheid. De bezorgdheid daarrond is terecht, maar we moeten niet panikeren. Dit soort technologie is nog vrij nieuw. We spreken over een tijdsspanne van amper vijf à tien jaar. Je kan niet verwachten dat dit allemaal vanaf dag één volwassen is. Verder staat de technologie ook niet stil. Vergeet niet dat tien jaar geleden Uber nog niet bestond, er geen sprake was van een selfiestick en je gewoon naar de radio luisterde in plaats van Spotify. Een grote geruststelling is dat voor bedrijven die cybersecurity bestrijden de bankenwereld een enorm belangrijke sector is. Ze gebruiken de nieuwste securitytechnologie, investeren veel in r&d en zetten veel middelen in (ook human capital) om cybercriminelen telkens een stap voor te blijven.
Wil dat zeggen dat digitale betalingen altijd 100 procent fully secured zullen zijn? Nee natuurlijk niet, en vergeet niet dat betaalverkeer dat ook nooit is geweest. Vroeger (nu nog) zijn er valse biljetten in omloop of werden bankkantoren en geldtransporten overvallen. Er is altijd wel een percentage dat in de misdaad circuleert.
De vraag hoe veilig het is, gaat niet over of er iets gebeurt. Wat het vandaag problematisch maakt is de schaal waarop en de snelheid waarmee zich iets verspreidt in de digitale wereld. Wat de beveiliging en de uitdagingen alleen maar groter maken.
Zwart geld
Nog een voordeel van elektronische betalingen: ze zorgen voor meer traceerbaarheid. Volgens een rapport van OECD/OCDE (Organisation for Economic Co-operation and Development) zorgt de transparantie van transacties voor een betere verdeling van de middelen en zorgen ze ervoor dat er minder fraude mogelijk is. Je kan hiermee ook criminaliteit tegengaan. Voor politiediensten staat opsporen gelijk aan ‘achterhalen wat verdachten niet willen vertellen’. Follow the money zegt men wel eens om criminelen aan te pakken. Met elektronische betalingen is dat in principe beter en sneller te traceren.
En dan komt er ook op termijn een einde aan zwart geld – want je moet een kat een kat noemen, dit is ook criminaliteit. Zelfs al zet je alles op een bitcoin-rekening. Het is een misvatting dat dit geheim is. Bitcoin is gebaseerd op blockchain-technologie en die is super-transparant. Het lijkt misschien anoniem – er is geen direct herkenbare identiteit want alles zit in een electronic wallet die gewoon een lang nummer is. Eenmaal je echter weet waar die wallet wordt beheerd, kun je de identiteit van de eigenaar achterhalen. Dat is dus iets moeilijker dan bij klassieke transacties, maar niet onmogelijk.
Kortom, de bezorgdheid over digitale transacties is grotendeels onterecht. Tenzij je iets te verbergen hebt, natuurlijk.
