Vijf jaar geleden kondigde Amazon drone-transport aan. Vandaag is daar bij de techgigant nog niet veel van te merken. Dan lijkt in ons land nog eerder te lukken met drone-transport. ‘Wij zitten op schema om tegen 2021 een volledig commercieel product op de markt te hebben’, vertelt Mikael Shamim over Belgisch ziekenhuistransport via drones.
Het moet ongeveer zes jaar geleden zijn. In een Amerikaanse talkshow doet Amazon-ceo Jeff Bezos een opmerkelijke voorspelling. Pakketjes zouden in de toekomst na bestelling binnen de dertig minuten bij klanten worden geleverd. Het transport zou via drones verlopen. Een revolutie in de sector.
Vijf jaar later
Nog in datzelfde programma gaf Bezos, naast een kleine demonstratie, ook een timing: deze manier van leveren zou binnen vier à vijf jaar realiseerbaar zijn. ‘De grootste uitdaging wordt de drones zo veilig maken dat ze conform zijn met de Federal Aviation Administration (FAA)-regelgeving’, voegde Bezos daar aan toe.
Vandaag valt er nog geen Amazon-drone te bespeuren. Toch zeker niet op grote schaal. Bezos had zowel gelijk als ongelijk. Ongelijk over het invullen van de timing, maar gelijk over de drempel van de wetgeving. Want niet de technologie maar de autoriteiten liggen dwars.
Drones geëvolueerd
Toch lijkt het zo klaar als pompwater. Amazon gaf vorig jaar 28 miljard dollar uit aan vervoerskosten. De concurrentiestrijd met andere winkeliers, om zo snel mogelijk de klanten te kunnen bedienen, is vrij heftig.
Tegelijk is op vijf jaar tijd is drone-technologie verder geëvolueerd. Het merendeel van de bestellingen bij Amazon komt in aanmerking om per drone te worden vervoerd, daar kunnen recente drone-modellen voor zorgen. De vraag is nu of het er ook echt van komt. Terwijl Amazon al drie jaar geleden zijn eerste, volledig door een drone gerealiseerde, (test)bestelling afleverde, heeft het nog steeds geen toelating van de FAA voor zulke commerciële leveringen.
Drones zouden enkel mogen worden ingezet in gebieden waar zich geen obstakels bevinden, dus niet in Amerikaanse steden. Ook de privacy blijkt een heikel punt. Bovendien kunnen regionale overheden leveringen per drone blokkeren, zelfs als de FAA zijn toelating zou geven.
Antwerpse Haven
Dan lijkt het in ons land nog behoorlijk mee te vallen. Drone-initiatieven zijn er zeker. Zo is er de Antwerpse haven die drones inschakelt. In samenwerking met de Universiteit Antwerpen loopt een onderzoeksproject met hypospectraalcamera’s. Die zijn te bevestigen op drones en in te zetten om olievlekken op het water te detecteren.
Maar het havenbedrijf wil drones ook inschakelen voor transport. ‘Behalve voor inspecties door politie en brandweer en controles op windturbines of chemische bedrijven, kunnen ze helpen voor het snel ter plaatse krijgen van medisch materiaal bij een ongeval’, aldus Erwin Verstraelen, chief digital innovation officer bij Port of Antwerp in Flows. ‘Het zou waardevol zijn om die toepassingen in een realistische omgeving uit te testen.’
Belgische ziekenhuizen
Sommige grootschalige transport-testen zijn in ons land in een gevorderd stadium. Zo zal er vanaf de tweede helft van 2019 in ons land een consortium van zes bedrijven (reallife) testvluchten met drones uitvoeren voor transport van medische pakketten als menselijk weefsel, bloed- en urinestalen en apotheekbereidingen. Het gaat om transport tussen ziekenhuizen in de Antwerpse en Hasseltse regio. ‘Alle zuilen van ziekenhuizen zijn intussen in het project gestapt’, aldus Mikael Shamim van operator Helicus.
De initiatiefnemers, met steun van de Europese en federale overheden, zijn Skeyes, luchtvaartbedrijf SABCA, softwarebedrijf NSX, verzekeraar Baloise, Unifly (unmanned traffic management software, vorig jaar nog winnaar van de Computable Startup van het Jaar-award) en Helicus. Samen met ziekenhuisgroepen neemt elke partner een specifiek deel van het totaalproject voor zijn rekening. De opzet is om met het drone-transport nooit luchtruimte permanent te blokkeren, maar ruimte op te vragen en vrij te geven naargelang er een drone-vlucht doorgaat.
Mikken op 2021
Na de reeks testvluchten in het najaar van 2019 is het de opzet om goedkeuring te krijgen voor de exploitatie van een aantal luchtverbindingen voor medische doeleinden in Antwerpen en Hasselt.
Het doel van het drone-project ligt vast op januari 2021. ‘Dan willen we een product op de markt brengen dat zorgt voor het medisch transport via drones, met de bedoeling om het ook internationaal aan te bieden’, stelt Shamim. ‘Internationaal zijn er nog maar weinig structurele oplossingen op dat vlak. Op Europees vlak zijn we met dit project behoorlijk leidinggevend’, beweert hij.
Succesfactoren
De intentie was van bij aanvang om meteen alle belanghebbende partijen in het project te betrekken van luchtverkeersleiding, luchtvaartconstructeur, gespecialiseerde it-bedrijven en verzekeringsmaatschappijen tot de klanten zelf: de ziekenhuizen. De steun, van zowel de Belgische overheid als de Europese, in functie van het uitbouwen van Europese wetgeving, is hier eveneens cruciaal. ‘Zo’n ingrijpend drone-project kan alleen echt lukken als je alle partijen van in het begin erbij betrekt. Al is de integratie van dit alles ook wel het moeilijkste van allemaal.’
Medisch transport via drones is bovendien een initiatief met een zekere maatschappelijke meerwaarde: zowel het betaalbaar houden van de zorg als een antwoord op de verkeersproblematiek. Het zou anders geweest zijn, mocht het – eigenlijk zoals bij Amazon – gaan om puur commerciële vluchten, geeft Shamim toe. ‘Tegen zulk soort vernieuwing kijkt een maatschappij en overheid toch anders tegenover. We krijgen veel positieve reacties.’
