Overheden mogen en moeten Facebook beter controleren. Dat heeft topman Mark Zuckerberg zelf heeft gezegd in een open brief naar aanleiding van de aanslag in Nieuw-Zeeland (die live op Facebook werd gestreamd). Minister De Backer van Digitale Agenda toont zich sceptisch tijdens een interview op Radio 1.
Volgens De Backer is het niet zozeer de taak van de overheid om het bedrijf meer te reguleren, maar is dat vooral hun eigen verantwoordelijkheid. ‘Hun hele business is gebouwd om heel veel data te verzamelen en snel te verspreiden en men heeft veel te weinig ‘checks and balances’ ingebouwd om fake nieuws of zaken zoals Christchurch op te vangen’, aldus de minister.
De Backer wijst erop dat Europa al maatregelen heeft genomen om de macht van Facebook en consorten in te perken, zoals de GDPR. Wat specifiek fake news en desinformatie betreft (en de impact daarvan op de maatschappij) is er nog wel wat werk, zegt de minister, ook al is er bijvoorbeeld al een gedragscode op Europees niveau die de grote internetbedrijven onderschreven hebben. Die gedragscode stelt bijvoorbeeld dat haatboodschappen snel offline gehaald moeten worden en dat platformen transparant moeten zijn over wie betaalt voor politieke advertenties.
De Franse overheid stuurde eind vorig jaar al een eigen controleteam naar Facebook om na te gaan of hun mechanismen wel goed werkten. De Backer ziet wel iets in zulke initiatieven, maar wijst erop dat dit vooral op Europees vlak moet aangepakt worden. ‘Vanuit de Europese Commissie is er bijvoorbeeld al een Rapid Alert-systeem opgezet om de verspreiding van fake news real time op te volgen’, zegt hij. ‘Zo kunnen de overheden het nieuws controleren en eventueel rechtzetten voor het gerucht zich verspreidt.’
Het is goed dat Zuckerberg in eigen boezem kijkt, maar De Backer stelt dat woord en daad bij Facebook nog wel eens durven te verschillen. ‘Zuckerberg noemt de GDPR een goede zaak, maar wanneer die GDPR dan ingevoerd wordt, versluist hij data van niet-Europese burgers uit Europa om ze aan de GDPR te onttrekken. Na calamiteiten komen zulke platformen altijd met grote verklaringen, maar omdat hun hele zakenmodel gebouwd is op het vergaren, verzamelen en verkopen van data zitten ze vooral met een intern probleem. Hun algoritmes zijn ook gebouwd om zoveel mogelijk mensen zo snel mogelijk nieuws te geven dat ze leuk vinden, dus zo kan heel snel informatie verspreid worden. Ook daar zou je veel meer transparantie kunnen verwachten.’
Volgens de minister is er ook een taak voor het onderwijs (en de maatschappij) weggelegd om mensen weerbaarder te maken tegen fake news en hen fake news sneller te laten herkennen. ‘Dat is ook in het belang van de democratie.’
