In zo’n 163 gemeenten in Vlaanderen (op 308) zal op 14 oktober elektronisch gestemd kunnen worden bij de lokale verkiezingen. Dat blijkt uit cijfers die de Vlaamse overheid meegeeft op Vlaanderenkiest.be. Om fraude en manipulatie uit te sluiten worden er verschillende maatregelen genomen.
Het digitaal stemsysteem dat in Vlaanderen voor de verkiezingen wordt ingezet, bestaat uit een voorzitterscomputer en gemiddeld vijf stemcomputers per stembureau, zo staat het op de website Vlaanderenkiest.be. ‘Cruciaal hierbij is dat de stemsystemen niet verbonden zijn aan het internet of enig ander netwerk. Ook de voorbereiding waarbij de usb-sticks met de te gebruiken software aangemaakt worden, gebeurt op een digitaal eiland in een beveiligde zone’, zo klinkt het.
Ook met de gebruikte hardware zal de gemiddelde kiezer niet veel kunnen aanvangen. Het besturingssysteem, de goedgekeurde applicaties, de door de kiezers uitgebrachte stemmen en het stemresultaat van het stembureau kunnen intern opgeslagen worden. ‘Zo is beïnvloeding van buitenaf op de betrouwbare werking van de software via technische wegen onmogelijk.’
Om te kunnen stemmen krijgt de kiezer een speciale chipkaart. In het stemhokje maakt hij zijn keuze op een aanraakscherm. Daarna drukt de computer zijn keuze af op een stembiljet, zowel leesbaar als via een qr-code. Die qr-code wordt dan ingescand. Tijdens het scannen van de papieren stroken worden de stemmen simultaan en in willekeurige volgorde geëncrypteerd opgeslagen op twee usb-sticks die zich achter een klep in het deksel van de stembus bevinden. Na het scannen opent een elektronische klep gedurende een aantal seconden en kan de kiezer het stembiljet in de stembus steken. Met de papieren stroken kunnen, als er twijfel is achteraf, alle stemmen nog eens geverifieerd worden.
Na sluiting van het stemlokaal wordt de digitale stembus op de usb-sticks afgesloten, zodat er geen stemmen meer opgeslagen kunnen worden. Alle ontvangen en verwerkte stemgegevens blijven op beide sticks bewaard en beschikbaar. Daarna worden de stemmen door de voorzitterscomputer geteld en wordt het resultaat vastgelegd in een resultaatbestand. Die worden vervolgens versleuteld en digitaal ondertekend.
De stembiljetten worden in omslagen gestoken en vervolgens verzegeld en door de leden van het stembureau ondertekend. Ook de usb-sticks en het kerncijferrapport (een rapport dat gegenereerd wordt door de voorzitterscomputer) worden in aparte enveloppen gestoken, verzegeld en ondertekend.
Daarna wordt het resultaat elektronisch opgeladen en verwerkt om de zetelverdeling te berekenen. De software zorgt ook voor de verspreiding van de resultaten naar de media en voor de publicatie op de verkiezingswebsite vlaanderenkiest.be.
Heel het verkiezingsproces wordt ook gecontroleerd door een parlementair college van deskundigen. Zij kijken toe op het gebruik, de goede werking en de integriteit van het digitale verkiezingsproces. Ze verrichten controles voor de verkiezingsdag, op de verkiezingsdag zelf en ook nog na de verkiezingsdag, onder meer via steekproeven. Ook de gebruikte software en hardware wordt geëvalueerd door een erkend controleorgaan. De verplichte ministeriële goedkeuring van de stemsystemen wordt uitsluitend op basis van een positief advies van dit controleorgaan verstrekt.
