Blockchain is hip, de verwachtingen zijn groot, maar de eerste teleurstellingen dienen zich aan. De technologie is duidelijk niet voor elk project geschikt. We overlopen de belangrijkste domeinen, vereisten en valkuilen voor je volgende blockchainproject.
Twee biljoen dollar oftewel tweeduizend miljard dollar. Dat is het verbluffende bedrag dat tegen 2030 de zakelijke waarde zou uitmaken voor blockchainprojecten wereldwijd. Dat is alvast de berekening die het beursgenoteerde onderzoeksbureau IHS Markit recent bekend maakte.
6 domeinen
IHS Markit ziet in de toekomst zes belangrijke domeinen voor blockchainprojecten: finance, supply chain & logistiek, identity management, retail, e-commerce en zorg.
Blockchain dient zich dus overal aan, maar toch trekt de financiële sector nu nog vaak de kar. ‘Early adopters van blockchain zijn meestal bedrijven in de financiële dienstverlening, die het voornamelijk gebruiken in oplossingen op het gebied van betalingen’, stelt Don Tait, senior blockchain-analist bij IHS Markit. ‘De technologie is echter klaar om door vrijwel elke industrie gebruikt te worden’, oppert hij. ‘Blockchain zal de komende jaren bijna elke organisatie treffen.’
Toepassingen schaars, eerste teleurstellingen
‘Blockchain is iets zeer bijzonders, een wezenlijk nieuwe visie op databases en database-transacties’, erkende onlangs ook Computable expert René Veldwijk. ‘En vermoedelijk zouden we er niets van gehoord hebben als die visie niet meteen was vertaald in een killer application genaamd bitcoin’, stelt hij.
Veldwijk stelt vast dat iedereen op zoek naar toepassingen van de blockchain technologie buiten de wereld van de cryptovaluta. ‘Ook al blijken die echter heel schaars’, vindt hij. Meer zelfs: sommige organisaties komen intussen al van een kale reis terug. Denk aan het Computable-artikel eerder deze zomer over de Nederlandse chocoladefabrikant Tony’s Chocolonely, die een experiment uitvoerde om chocoladebonen te traceren met blockchain. ‘Het systeem biedt te weinig voordelen boven het eigen ontwikkeld traceerplatform’, zo klonk het. Daarom gaat zet het voorlopig de blockchain-activiteiten stil.
Eindeloze ‘proof of concept’
‘Blockchain is inderdaad een hype’, erkent Frederik De Breuck, actief in het Blockchain Innovation Center (BIC) dat Fujitsu enkele maanden geleden opende in Brussel. ‘Maar het is niet zo dat deze technologie geschikt is voor alle toepassingen’, vult hij er snel aan toe.
Binnen hun Center hanteert Fujitsu naar eigen zeggen zes vuistregels waar ze elk potentieel project op voorhand aan aftoetsen. ‘Deze aanpak vermijdt dat we blockchain zouden gebruiken voor toepassingen die daar niet voor geschikt zijn. Of dat projecten eindeloos in een proof of concept-fase blijven steken’, vertelt De Breuck.
6 basisvereisten voor blockchain
Die zes basisvereisten voor blockchain projecten zijn: identiteit, data, tijdsgebondenheid, onveranderlijkheid, herhaalbaarheid en automatisering. De Breuck past deze zes vereisten zelf toe op InvoiceChain, een eigen bèta-project. ‘Dit initiatief is gericht op het beheren van de flow van facturen tussen verschillende systemen, zoals van bedrijven met hun toeleveranciers maar van ook overheden en banken.’
Het doel van InvoiceChain is niet alleen de flow van facturen te beheren, maar volgens De Breuck gaat het ook om het automatisch routeren op basis van wetgeving en zakelijke afspraken. En eveneens om het detecteren van eventuele problemen via smart contracts. ‘Smart contracts zijn stukken code die een bepaalde businesslogica reflecteren’, klinkt het.
De toepassing werkt overigens op basis van Hyperledger Fabric, een bekend platform voor enterprise private blockchain toepassingen.
Checklist van 6 overlopen
‘Voor InvoiceChain geselecteerd werd als eigen applicatie, heeft het de test van de zes gouden principes doorstaan’, vertelt De Breuck, en hij overloopt ze alle zes.
‘Bij het beheren van de flow van facturatie is identiteit een belangrijk gegeven. InvoiceChain is niet gebouwd om facturen te genereren, maar neemt een aantal essentiële gegevens van een factuur uit bestaande erp-systemen waarbij deze data dan gebruikt worden om de smart contracts, die in de achtergrond werken, te voeden’, legt hij uit. ‘Iedereen beseft dat de notie tijd, en wanneer wat plaatsvindt, een vitaal punt is bij facturatie en het beheer van de bijhorende flow ervan. Denk aan belangrijke punten als laattijdigheid, einddatum en leverdatum.’
De onveranderlijkheid die in blockchain zo significant is, is de vierde vereiste. ‘De cryptographic hashing die aan de basis staat van zowat elke toepassing van blockchain is ook hier essentieel’, klinkt het. Want facturen mogen niet plots veranderen of aangepast worden tussen verschillende partijen.
De herhaalbaarheid en automatisering – de twee laatste vereisten – vallen bij InvoiceChain samen. Dit omdat ze, volgens De Breuck, allebei nauw aansluiten bij het gebruik van smart contracts.
Binnen InvoiceChain worden smart contracts, volgens hem, gebruikt voor het automatiseren van bepaalde acties (als dit gebeurt, doe dan dat). ‘Maar ook voor voorspellende analyses, waarbij we bijvoorbeeld op basis van historische trends in de flow van facturatie kunnen achterhalen. Denk aan: welke factuur kan een probleem geven of welke deelnemer in het blockchainnetwerk kan potentieel een slechte betaler zijn.’
6 valkuilen
Naast de zes vereisten zijn er ook valkuilen. Zo heeft een project bijvoorbeeld weinig impact op het businessmodel of gaat het om een (verkeerdelijk) gebruik van blockchain als database. ‘We waarschuwen organisaties daarom vooraf voor de valkuilen’, legt Christopher Pilling uit, die eveneens werkzaam is in het Blockchain Innovation Center van Fujitsu
Met Pilling overlopen we zes belangrijke valkuilen. ‘In sommige projecten zien we geen positieve impact van blockchain op het businessmodel. Of we merken ten tweede dat men ervan uitgaat dat blockchain alle problemen zal oplossen. Maar het is geen ‘fix-all’. Daarnaast denkt men nogal snel dat blockchain gaat over data delen maar eigenlijk gaat het over de gedeelde controle over data, niet over data delen zelf.’
Soms denkt men ook dat men blockchain kan gebruiken als database. Dat is niet de bedoeling en een vierde valkuil. ‘Ten vijfde vragen we organisaties ook om goed na te denken over het project dat ze via blockchain willen uitwerken. Het heeft geen zin om eindeloos in een ‘proof of concept’ te blijven zitten’, stelt hij.
Dat laatste hangt volgens hem samen met de laatste valkuil. ‘De partner waarmee je werkt mag niet enkel de technologie leveren maar moet ook het businessmodel kunnen vormgeven.’ Of hoe een blockchain project nooit een puur technologieproject mag zijn.
