In eerdere artikelen heb ik uitgelegd wat blockchain en smart contracts zijn, en hoe consensus wordt gereikt over de data-integriteit. Inmiddels beginnen meer en meer organisaties zich te verdiepen in blockchaintechnologie en overwegen de eerste stappen te zetten. Maar wat is nu verstandig te doen? Ik bespreek een simpel fasemodel en concludeer dat het zich vooral niet beperkt tot een it-feestje.
Kennis
Alvorens er aan de slag gegaan kan worden met de realisatie van een proof of concept, zullen we ons moeten verdiepen in de technologie. Wat is blockchain en wat zijn smart contracts? Hieruit leren we hoe businessmodellen zullen gaan veranderen en wat de rol van blockchain daarin is. Maar niet elk innovatiethema kan en zal worden opgelost met blockchain. Dit hangt vooral af of er sprake is van meerdere partijen met mogelijk verschillende belangen die willen samenwerken aan en in dezelfde dataset. Is hier geen sprake van? Gebruik traditionele databases en transactiemodellen. Deze zijn sneller, goedkoper en veel volwassener! Zorg ervoor dat deze kennis breed in de organisatie wordt gedeeld. Het is geen it-feestje. De impact raakt alle lagen en disciplines; betrek deze er dan ook bij.
Dromen
Wanneer we een gezamenlijk kennisniveau hebben van blockchain en smart contracts, organiseren we een aantal workshops voor ‘use case ideation’. In multidisciplinaire teams ‘dromen’ we van nieuwe businessmodellen, effectievere samenwerkingsvormen of efficiëntere vastlegging en transactiemodellen. Dit beperkt zich niet tot fintech. In vrijwel alle sectoren zijn reeds goede blockchain-initiatieven in ontwikkeling.
Op basis van de complexiteit om de use case te ontwikkelen en de geschiktheid voor blockchain komen we tot een use case die ontwikkeld kan worden (in proof of concept).
Realiseren
De geselecteerde use case wordt iteratief ontwikkeld. We richten ons op een minimum viable product. Een demo waarmee het idee kan worden geverifieerd. Meestal is dit een versie draaiende op een Ethereum-testnet, met eenvoudige wallets en smart contracts die vooral de happy flow ondersteunen. Met dit product kunnen aannames worden getest en gebruikers en stakeholders krijgen een beter beeld van de mogelijkheden. Op basis van de feedback en opgedane inzichten, kan worden gewerkt aan een ‘productie’-versie.
Nu er een beeld is van de mogelijkheden en de werking, moet de vertaling worden gemaakt naar een doelplatform. Zoals: is een permissioned of permissionless blockchain gewenst? Met of zonder smart contracts? En nog veel meer keuzes.
Governance, risk en compliance
Tot nu toe lijkt het toch een it-feestje. We zien dit veel en dit zorgt voor veel problemen. Een blockchaintoepassing heeft, door de gedecentraliseerde opzet en het ontbreken van een ‘trusted 3rd party’ echter een compleet ander governance-model. Zeker wanneer het een permissionless blockchain betreft, zoals bij een Initial Coin Offering (ICO). Eenmaal op het ‘main net gedeployed’ hebben we geen controle meer over de smart contracts, behalve wat we hebben ingeprogrammeerd. En het is voor iedereen zichtbaar en er is altijd geld mee gemoeid, al was het maar voor de transactiekosten. Dit brengt grote risico’s met zich mee, die helaas regelmatig zichtbaar worden (DAO hack, Parity Multisig hacks 1 en 2).
En aangezien de technologie nog in de kinderschoenen zit, is de wet- en regelgeving ook nog niet uitgekristalliseerd. De Dutch Blockchain Coalition heeft onlangs een rapport hierover gepubliceerd waarin de juridische status wordt besproken.
Vooral ICO’s hebben te maken met deze wet- en regelgeving, die danig verschilt tussen landen. ICO’s beperken zich niet tot de landsgrenzen en hebben een hoog ‘wild west-gehalte. Toezichthouders bekijken ICO’s inmiddels met een vergrootglas, ook met terugwerkende kracht. Men toetst bijvoorbeeld of er sprake is van een verkapte IPO (er worden ‘aandelen’ in de vorm van tokens verkocht), of men voldoet aan KYC en AML regelgeving en of er geen transacties plaatsvinden met landen die onder een sanctie vallen.
Naast technische kennis van blockchain en smart contracts, vergt een blockchaintoepassing dus specifieke kennis van governance, risk en compliance in een gedecentraliseerde context. Relatief jonge materie waar veel partijen aan voorbij gaan. Het advies is dan ook om altijd een expertpartij aan te haken voor het verkennen van blockchain. Een partij met een gedegen trackrecord in blockchain en kennis van het brede domein. Waak voor zelfverklaarde experts, ook die horen bij een jonge technologie hoog op de hype cycle!
