In Nederland is er politieke ophef ontstaan over de nieuwe wet op het gebied van loonsubsidies. De nieuwe ict-omgeving is nog niet klaar, terwijl de wet al in werking is getreden. Bovendien is er kritiek op de nieuwe methode van softwareontwikkeling die de Belastingdienst hanteert. Daarbij is de startup NSX uit Niel betrokken met hun 'normalized systems'-concept.
Drie Tweede Kamerleden van het CDA willen van het Nederlandse kabinet opheldering over het niet opvolgen van een advies van het Bureau ICT-Toetsing (BIT). Deze Rijks-ict-waakhond in Nederland stelt voor om de invoering van de loonkostenvoordelen uit de nieuwe Wet tegemoetkomingen loondomein (Wtl) een jaar uit te stellen. Volgens het BIT is de ict-omgeving die uitkeringsinstantie UWV en de Belastingdienst hiervoor optuigen, niet op tijd klaar. Ook zijn er nog geen ketentesten uitgevoerd. Het gaat bij de Wtl om het door de overheid verstrekken van ruim negenhonderd miljoen euro subsidie per jaar voor het in dienst nemen/houden van werknemers met een zwakkere positie op de arbeidsmarkt.
Het project Wtl is door het vorige Nederlandse kabinet pas in mei 2017 bij het BIT aangemeld omdat toen pas voor het eerst bleek dat het project (invoering begroot op 8,9 miljoen) meer zou gaan kosten dan de vijf miljoen euro, de ondergrens om een project door het bureau verplicht te laten toetsen. Uit deze toets kwam naar voren dat het BIT zich ernstig zorgen maakt of alle onderdelen van de Wtl zorgvuldig en op tijd kunnen worden ingevoerd.
Ict-waakhond
De ict-waakhond constateert dat een aantal belangrijke systemen niet op tijd af zijn en dat het UWV en de Belastingdienst moeten terugvallen op tijdelijke en handmatige processen. Het advies luidt dan ook om het LKV-deel pas op 1 januari 2019 in te voeren in plaats van begin dit jaar. Minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid blijkt dit advies naast zich te hebben neergelegd. Hij erkent dat het project traag uit de startblokken is geschoten. Maar hij zet de invoering van de wet toch door. Uitstel biedt ‘geen soelaas,’ schrijft hij aan de Tweede Kamer in een reactie op het BIT-rapport. De premiekortingen zijn met ingang van dit jaar al afgeschaft, dus een weg terug is er niet, en de nieuwe wet is voor wat het LIV betreft, al in werking getreden.
Bovendien stelt hij dat gedurende het adviestraject het UWV en de Belastingdienst inmiddels een aantal knelpunten hebben opgelost. Ook is volgens de bewindsman de Wtl-applicatie (‘de rekenmachine’), het cruciale onderdeel van de Wtl, werkend opgeleverd. Er zijn vier koppelingen gerealiseerd tussen het UWV en de Belastingdienst om het berichtenverkeer tussen deze instanties te faciliteren. De gezamenlijke database waarin de berekeningsresultaten worden opgeslagen, draait eveneens en de ketentesten voor de voorlopige berekening van het LIV zijn afgerond. Daarbovenop, stelt de minister, worden betalingen pas in de loop van 2018 uitgekeerd.
Normalized systems
Het BIT plaatst verder kanttekeningen bij de ontwikkelmethode die de Belastingdienst gebruikt om het proces van uitbetalen en verrekeningen van tegemoetkomingen van het LIV-deel te automatiseren en te integreren met het inningsproces. De dienst gebruikt het zogeheten, nog niet breed gebruikte ‘normalized systems’-concept en bijbehorende tooling. Het BIT heeft eerder geadviseerd om te kiezen voor ‘beproefde technologie’, geleverd en ondersteund door ’toonaangevende leveranciers’.
Het ‘normalized systems’-concept is bedacht door twee Belgische wetenschappers van de Universiteit Antwerpen: Herwig Mannaert en Jan Verelst. Zij hebben daarvoor het handboek ‘Normalized Systems: Re-creating Information Technology Based on Laws for Software Evolvability’ geschreven. Voor de commercialisering ervan is de spin-off NSX opgezet, dat in Niel kantoor houdt. Uitgangspunt bij ‘Normalized Systems’ is de ontwikkeling van toekomstbestendige (‘oneindige’) software. Daarbij worden patronen en regels gedefinieerd die het mogelijk maken om veranderingen door te voeren in software die geen impact hebben op latere lokale veranderingen in de software.
‘De software is veel fijnmaziger, waardoor je kan spreken van meer beweeglijke software, die makkelijker kan inspelen op veranderingen,’ stelt Paul Adriaenssens, zaakvoerder van NSX in een interview met het Belgische zakenblad Smartbiz. Dit proces wendt NSX momenteel aan om onder andere de software van het Nederlandse belastingsysteem te ontwarren.
