Jarenlang leek het in de markt van business intelligence (bi) en analytics eerder windstil. De markt bestond aanvankelijk vooral uit leiders en niche-spelers. Maar anno 2016 liggen de kaarten anders. Wie wint, wie verliest?
Het was het analistenbureau Gartner dat de kat de bel aanbond. In hun recent quadrant over business intelligence- en analytics-platforms (zie rechter afbeelding boven) staan nog maar drie ‘leaders’: Qlik, Tableau en Microsoft. Vorig jaar (rechter afbeelding onder) zaten er nog een tiental bedrijven in het door de markt alom gegeerde ‘leaders quadrant’ rechtsboven. In dat quadrant zitten de partijen met de meest complete visie gecombineerd met de mogelijkheid om die visie uit te voeren.
Een aantal grote namen tuimelde een verdieping naar beneden: SAP en IBM, maar ook SAS Institute en Microstrategy. Dat is erg opvallend. Het zorgt voor een schokgolf in de markt.
Wat is het verhaal hierachter?
Gartner benadrukt de trend en het toenemend belang van zogenaamde self-service bi of agile bi: business intelligence-projecten bevinden zich anno 2016 niet meer op het niveau van de it-afdeling. Het zijn de business-gebruikers in organisaties die zelf eigenhandig hun rapporten en analyses kunnen integreren en aanmaken, liefst zoveel mogelijk zonder hulp van it.
De drie leiders in het quadrant (Qlik, Tableau en Microsoft) staan, volgens Gartner, wat dat betreft duidelijk het dichtst bij de eindgebruiker. ‘Dit is de big shake-out in de bi-industrie’, zo luidt de ietwat triomfantelijke reactie van Edwin Willems, marketing director bij het Belgische Agilos, dat zich onder meer specialiseert in implementaties van Qlik.
Van platform naar self service BI
De evolutie is alvast opmerkelijk. Heel lang gold in de wereld van bi en analytics dat het platform cruciaal was. Het was de basis voor alle bi-projecten. Dat platform behoorde grote spelers toe als SAP, Oracle en IBM, die naast bi ook andere toepassingen zoals software voor databanken en erp aanbieden. Bi en analytics haakte hier op in. ‘Deze zienswijze klopt vandaag niet meer, en Gartner bevestigt dit’, meent Willems. ‘Bi is geen zogenaamde add-on of extensie op een it-platform. Bi is vandaag een platform op zich. Geen enkel bedrijf heeft vandaag overigens zijn data bij één softwareleverancier zitten.’
Het analistenbureau omschrijft 2016 als een tipping point, waarbij de self service-aanpak de dienst uitmaakt. Een trend die zich de komende jaren alleen nog maar zal doorzetten. Tegen 2018 zullen, volgens Gartner, de meeste business gebruikers in bedrijven toegang hebben tot self-service tools om data voor te bereiden voor verdere analyse, dit als overgang naar zogenaamde modern bi-platforms.
De verliezers: SAP & IBM?
Opvallend is dat in het quadrant van bi en analytics platforms de grootste partijen qua marktaandeel niet als leider worden aanzien, met uitzondering misschien van Microsoft. SAP en IBM worden in ons land aanzien als marktleiders inzake omzet en marktaandeel. Zijn SAP en IBM in deze markt het pleit aan het verliezen?
Bij marktleider SAP reageert men alvast verrast op de zienswijze van Gartner, en echt tevreden zijn ze er ook niet mee. ‘De definitie van bi verandert. Gartner stapt af van het idee van gecentraliseerde bi en ziet bi terecht komen in de departementen van een organisatie’, meent Fabrice Van Ex, hoofd business analytics bij SAP. Maar bij SAP wil men die zienswijze graag nuanceren. ‘Er is enerzijds wel nood voor bedrijven om over een platform te beschikken, om de data te centraliseren en die te beveiligingen. Maar dit kan in combinatie met een self-service-aanpak voor de eindgebruikers. Deze twee vallen perfect te combineren’, vindt Van Ex.
Hoe dan ook, met deze zienswijze steken de analisten van Gartner duidelijk hun nek uit. Ze geven een bepaalde richting aan van hoe ze de markt (graag willen) zien evolueren. Alleen is dat voor bi en analytics niet eenvoudig, want elke fabrikant heeft zijn eigen focus. ‘Vraag aan tien mensen wat ze verstaan onder bi en je krijgt tien verschillende antwoorden’, merkt Van Ex van SAP op, die opmerkt dat ze in een recent rapport van Forrester (pdf), een concurrent van Gartner, wél als leider in agile bi werden gezien. Bij SAP schuiven ze in dit kader hun eigen Lumira-oplossing naar voren voor self-service bi. ‘Maar Forrester schreef in zijn rapport toen wel: ‘Lumira makes SAP a formidable leader in Agile BI’, zo haalt Van Ex fijntjes aan.
Wat met predictive analytics?
Eigenlijk legt Gartner, als het om bi en analytics gaat, vandaag de focus op self-service reporting, vindt ook Jeroen Van Godtsenhoven, sinds een drietal maanden managing director van SAS Belux, dat in het quadrant van Gartner ook zakt, maar volgens Van Godtsenhoven ‘nog redelijk stand houdt’. ‘Zelf bieden wij een oplossing als Visual Analytics, al is dat inderdaad een server oplossing. Bij het opzetten is er inderdaad nogal wat governance vanuit de it-afdeling nodig. Al plannen wij op korte termijn wel met oplossingen die nog dichter in de buurt van self service en agile bi gaan komen’, aldus Van Godtsenhoven.
Daarnaast vraagt Van Godtsenhoven zich af of ‘alle leaders in het nieuwe quadrant inzake bi en analytics in ons land dezelfde ondersteuning kunnen bieden op het vlak van bi en analytics, in vergelijking met veel van de gevestigde namen´. Een leader als Tableau is in ons land bijvoorbeeld niet echt heel prominent aanwezig. Daarnaast is er ook nog de focus, want elke leverancier heeft zijn eigen sterkte. ´Wij trachten ons met SAS in de markt toch ook echt te differentiëren met onze voorspellende of predictive analytics´, benadrukt Van Godtsenhoven. Al is het ook de bedoeling om dergelijke oplossingen in de toekomst nog toegankelijker te maken, ook voor kleine bedrijven.
Eén element kan niet worden ontkend: de nieuwe leiders in het Gartner quadrant bieden alles behalve een volledige oplossing inzake bi en analytics. Het zijn, behalve Microsoft, bijvoorbeeld al geen platform-spelers, maar blijven vaak eerder beperkt inzake andere bi-onderdelen. Voorspellende analyse of predictive analytics, om er maar één te noemen. ‘Een oplossing van Qlik geeft antwoord op de vragen wat er gebeurt en waarom, maar het voorspellende ligt inderdaad moeilijker’, geeft Edwin Willems van Agilos toe. ‘Al zijn er wel add-ons die die alsnog mogelijk maken’, zo vult hij aan.
De afwezig: Oracle
SAP, IBM, SAS (en ook Microstrategy en Information Builders) kunnen dan in zeker opzicht dan wel zakken in het Gartner quadrant. Met Oracle, toch ook een bi-aanbieder, maakt Gartner helemaal komaf. Het bedrijf is dit jaar simpelweg uit het overzicht verdwenen. ‘Dit omdat Oracle traag heeft geantwoord op de shift in de markt en niet over een productaanbod beschikt met voldoende market traction dat aan de hedendaagse criteria van een modern platform voldoet’, zo luidt het harde devies van Gartner.
Een vermelding die overigens in een update van het Gartner rapport werd verwijderd. Ook Oracle was vorig jaar nog bij de leiders. Het kan snel gaan in het leven, en in de wereld van BI en analytics blijkbaar zelfs nog sneller.
